Yapay zeka ürünleri ya da yapay zeka destekli özelliklerin sayısı gün geçtikte artıyor. Bir önceki içerikte işlediğimiz gibi bu durum, tasarımcılara da yeni sorumluluk ve kariyer fırsatları getiriyor. Bugünkü içerikte, yapay zeka tabanlı ürünleri tasarlayacak profesyoneller için kısa bir rehber sunuyoruz. Bu rehberde, öncelikle neden geleneksel yöntemlerin dışında farklı tasarım pratiklerine ihtiyacımız olduğunu özetliyoruz. Daha sonrasında farklı ürünler için en iyi tasarım çözümleri yanı sıra önemli ipuçlarına göz atıyoruz. İyi okumalar!

‍

İçindekiler:

1. Yapay Zeka Ürünleri İçin Neden Özel Tasarım Pratikleri Geliştirmeliyiz?
2. Conversational AI (Diyalog Tabanlı Yapay Zeka) Ürünleri için En İyi Tasarım Pratikleri
3. Predictive & Suggestive AI (Yapay Zeka ile Tahminleme ve Öneri) Ürünleri İçin En İyi Tasarım Pratikleri
4. Yapay Zeka Ürünlerinde Tasarım Nasıl Test Edilir?
5. Yapay Zeka Tabanlı Ürünler için Önemli Tasarım İpuçları
6. ‍Özet

‍

Yapay Zeka Ürünleri İçin Neden Özel Tasarım Pratikleri Geliştirmeliyiz?

Yapay zeka ile etkileşimde olduğumuz ürünler de, etkileşim şekillerimiz de değişiyor. Bu ürünler, alışık olduğumuzdan daha farklı çalışma prensiplerine, işlevlere ve çıktılara sahip. En basitinden, bu ürünler insanları taklit ediyor ya da bir sonraki hareketimizi tahmin ediyor, öneriler sunuyor. Kısacası yapay zeka temelli ürünler için daha farklı bir yaklaşım gerekiyor. Neden mi?

• Alışılagelmedik yapay zeka ürünleri için daha sezgisel ve kullanılabilir tasarımlar sağlamak için
• Kullanıcıların sistemin nasıl çalıştığını daha net bir şekilde görmelerine ve anlamalarına yardımcı olmak için
• Kullanıcıların şüphe ile yaklaştığı AI ürünlerinde güven kazandıracak bir deneyim tasarlamak için

Bu temel kaygıları etkili bir tasarımla gidererek kullanıcıların daha sık kullandığı ve bağlılık inşa ettiği ürünleri geliştirmek mümkündür. Bunun yanı sıra rekabetçi avantajla da beraber başarılı iş sonuçlarını elde etmek daha mümkün hale gelir.

‍

Conversational AI (Diyalog Tabanlı Yapay Zeka) Ürünleri için En İyi Tasarım Pratikleri

Yapay zekanın günlük hayattaki faydalarına dair konuşurken, “kişisel asistanım olarak kullanıyorum” cümlesini belki de birden fazla kez işittiniz. Bunun temel nedeni yapay zekanın pek çok konuda bize ekstra bir el olması, fikir sunması ya da vakit alan basit işler listemizi eksiltmesi olabilir. Ama bu şekilde hissettirmesinin bir diğer nedeni de, sanki asistanımızmış gibi bizimle iletişime geçmesidir. Örneğin, bazı yapay zeka tabanlı asistanlar, 'Başka bir konuda yardımcı olabilir miyim?' veya 'Devam etmek ister misiniz?' gibi sorular sorarak, bu araçların asistan kimliğini güçlendiriyor. Hem metin, hem de ses temelli bu ürünleri daha başarılı kılmak adına en iyi pratikleri şöyle listeleyebiliriz:

• AI botunun kişiliğini, ton ve iletişim tarzıyla ortaya koyarak kullanıcının botla daha doğal bir etkileşim kurabilmesini sağlamak
• Kullanıcının botu nasıl etkinleştireceğini ve aktif olup olmadığını nasıl anlayacağını daha net hale getirmek
• Kullanıcılara net seçenekler sunarak botun yeteneklerini tanıtan açık başlangıç noktaları sağlamak
• Kullanıcının botla hangi bağlamlarda ve senaryolarda etkileşime geçeceğini analiz etmek
• Kullanıcıların sorabileceği tüm olası cümle yapılarını düşünerek doğal bir diyalog akışı oluşturmak.

‍

Predictive & Suggestive AI (Yapay Zeka ile Tahminleme ve Öneri) Ürünleri İçin En İyi Tasarım Pratikleri

En yaygın olarak kullandığımız yapay zeka ürünleri ChatGPT ya da Gemini gibi chatbotlar olsa da, pek çok ürün yapay zeka ile özelliklerini güçlendiriyor. En basit e-ticaret sitelerinden pazarlama araçlarına kadar birçok üründe yapay zeka daha fazla fayda ve çözüm sunuyor. Bu ürün ve özellikleri daha kullanıcı dostu bir şekilde sunmak için de başvurmamız gereken bazı tasarım pratikleri mevcut. Bu pratikleri örneklerle birlikte şu şekilde sıralayabiliriz:

• Bir arayüzde hangi içerikleri yapay zekanın ürettiğini açıkça belirterek, kullanıcılara değerlendirme imkanı sağlanabilir.
  • Örneğin, Zendesk destek taleplerindeki tahminleri yapay zekanın sağladığını açıkça gösteriyor. Firebase de tahmin verilerini sihirli değnek simgesiyle işaretleyerek yapay zeka ile üretildiğini vurguluyor.
• Kullanıcılara yapay zekanın nasıl düşündüğüne dair ipuçları vermek, ürüne olan güveni artırır.
  • E-ticaret sitelerindeki "Bu ürünü alanlar şunları da aldı" önerileri, kullanıcıya algoritmanın hangi verilere dayandığını gösteren örneklerdir.

• Kullanıcıların yapay zekanın yapabileceklerinden fazlasına dair beklentiye girmesini önlemek için sistemin yetenekleri net bir şekilde belirtmek gerekiyor.
  • Tesla'nın otopilot sisteminde, sürücünün direksiyonu bırakmaması gerektiği tekrarlansa da, bazı kullanıcıların bunu yanlış anlaması kazalara yol açmıştır.

Yapay Zeka Ürünlerinde Tasarım Nasıl Test Edilir?

Yapay zeka ürünlerinde farklı yaklaşım isteyen diğer pratikler ise test aşamasında karşımıza çıkıyor. Örneğin, e-ticaret sitelerinde kişiselleştirilmiş önerileri test etmek için wireframing gibi bir metot yetersiz olabilir. Çünkü bu yöntem ile asıl çıktıyı taklit ve temsil etmek bir hayli zordur. Bu noktada şu metotlar, tasarımı test etmemiz için daha fazla içgörü sağlayacaktır:

‍

Yapay Zeka Tabanlı Ürünler için Önemli Tasarım İpuçları

Yapay zeka tabanlı bir ürün geliştirirken ya da özellik sunarken, tasarım da dahil olmak üzere pek çok adımda daha hassas olmamız gereken noktalar vardır. Bu noktalardan ilki sorumlu AI kullanımı ve veri gizliliğidir. Bu konuda tasarımcılar, gizlilik ve onay konusunda bilgilendirme ve kontrolleri en açık şekilde arayüze yerleştirebilir. Bunun devamında yapay zeka kullanım yerleri ve şekillerini açık bir şekilde anlatmak da bu kapsama girer. Ek olarak, yapay zeka ürünlerinin hata yapma olasılıklarını da göz ardı etmemek lazım. Bunun için açık ve anlaşılır hata mesajları yazmak da tasarımın bir parçası sayılabilir. Son olarak, ürüne bir geri bildirim mekanizması eklemek de oldukça önemlidir. Böylece sorunların tespit edilmesi ve iyileştirme yollarının tespitinde bir adım önce olmak mümkündür.

‍

Özet

Yapay zeka ürünleri ya da ürünleri güçlendiren yapay zeka özellikleri günbegün artıyor. Bu, kullanıcılar için nasıl yeni bir deneyim anlamına geliyorsa, tasarımcılar için de yeni beceriler ve sorumluluklar anlamına geliyor. Diyalog tabanlı yapay zeka ürünleri kendine has bir iletişim tarzı ve avatar isterken, daha sezgisel kullanım için alternatif çözümler gerektiriyor. Bunun yanı sıra ürünlerin güvenilir olduğunu hissettirmek ve kullanım ipuçları sağlamak da yapılacaklar listesinde yer alıyor. Bunun yanı sıra yapay zekanın ortaya koyduğu tavsiyeler ve tahminleri de açık bir şekilde göstermek yine tasarımcının sorumluluğuna giriyor. Daha detaylı prototipler, MVP’ler, gerçek verilerin kullanımı ve büyük veri setleri kullanımı da test aşamasına dahil oluyor. Elbette etik ilkeleri sıkı sıkıya takip etmek ve geribildirimlere kulak vermek de önemli ipuçlarından.

‍