How might we, yani nasıl yapmalı ya da nasıl yapabiliriz kalıbını kullanarak kendimizi sonuçlara kilitlemeden, inovasyon fikrinin temelini atıyoruz. Çözüm odaklı düşünme için kullandığımız how might we kalıbı ve tekniği, tasarım odaklı düşünme süreçlerine eklemleniyor ve çözümü tuğla tuğla inşa edecek soruları ortaya koyuyor. Beyin fırtınasının daha yapılandırılmış ve temellendirilmiş hali olan How Might We tekniği, önemi ve uygulamasına bugün yakından bakalım!
İçindekiler:
- Design Thinking Nedir?
- Design Thinking ve How Might We
- HMW Ortaya Nasıl Çıktı?
- How Might We Nedir?
- HMW ile Problem Tanımlarken Dikkat Etmemiz Gerekenler
- Adım Adım How Might We ile Tasarım Odaklı Düşünme
- Örnek HMW Soruları
- Yapay Zeka How Might We Yöntemini Özetliyor
Design Thinking Nedir?
Design thinking konusuna değinmeden, HMW metodunu en doğru ve anlaşılır şekilde anlatmamız mümkün değil. Öncelikle design thinking, zorlu sorunlara kalıcı çözümler getirme konusunda benimsediğimiz bakış açısıdır. Bu zorlu sorunlar, özellikle de toplumları etkileyen ve basit bir çözümde arkasından yeni sorunlar doğurabilecek bir yapıya sahiptir. Örnek olarak evsizlik ya da temiz suya erişim gibi zorlukları gösterebiliriz. Eğer bir sorun varsa, çözümü tasarımla beraber sunabilmek için kullandığımız en önemli 5 adımlı süreç, Standart d.school tarafından ortaya konmuştur:
- Empati
- Tanımlama
- Fikir Üretme
- Prototipleme
- Test Etme
Elbette farklı çerçevelerle birlikte design thinking anlayışını benimseyip, çözüm için adımlar atabiliriz. Ancak beş adımlı sürecin de anlattığı gibi, tasarım odaklı düşünme kaynağını empatiden alıyor ve merkezine insanı yerleştiriyor.
Design Thinking ve How Might We
How might we, tasarım odaklı düşünme adımlarını daha güçlü kılan bir element olarak, problem tanımlama aşamasında sürece dahil oluyor. Kullanıcı araştırmaları ve görüşmeleri ile empati becerisine zemin hazırladıktan sonra, problemi sezmek değil, nokta atışı şekilde tanımlamak için, “nasıl yapmalı” kalıbı devreye giriyor. Bireyler temiz suya erişmekte zorluk yaşıyorsa, “temiz suya nasıl erişilir” gibi yüzeysel, oldukça geniş ve uzak bir perspektiften soru üretmek yerine, “temiz suya erişmeyi nasıl mümkün kılabiliriz” gibi bir kalıpla çözüme dahil oluyoruz.
HMW Ortaya Nasıl Çıktı?
- Her Şey Nereden Başladı?
1970’ler sırasında Colgate'in yeşil çizgili sabunu Irish Spring de büyük bir ticari başarı yakaladı ve piyasayı domine etti. Ancak asıl başarı, biraz daha uzun ve sancılı bir süre sonrasında keşfedilecekti. - Procter & Gamble’ın Mücadelesi
Irish Spring'in başarısına nazire yapmak isteyen Procter & Gamble (P&G), sekiz ay boyunca beyin fırtınaları yapsa da, sonuçlar bir meltemden daha fazlasını getiremedi. Hal böyle olunca, P&G farklı bir yaklaşım arayışına girdi. - Marino (Min) Basadur ve Problemin Tespiti
Araştırmacı Min Basadur, P&G’ye katılması sonrasını şunu fark etti: doğru problem tanımının eksikliği, inovasyon süreçlerinin başarısız olmasına yol açıyordu. Ekiplerin çözüm üretmesi için, hedefler daha net olmalıydı. - Yanlış Sorularla Çıkmaz Yollar
P&G, "Nasıl daha iyi bir yeşil çizgili sabun yaparız?" sorusunu sordu. Ancak geliştirdiği ürünler başarısız taklitlerden daha fazlası olamadı. Bu yaklaşım sadece rakibe odaklanıyor, kullanıcının gerçek ihtiyaçlarını göremiyordu. - Problemin Yeniden Çerçevelenmesi
Min Basadur’un insan merkezli yaklaşımıyla, "Nasıl kendi ferahlatıcı sabunumuzu yaratabiliriz?" sorusuna odaklanıldı ve bu, şirketin bakış açısının evrilmesini sağladı. - Sonuç: Coast Sabunu
Bu yeni yaklaşımla P&G, kendi ferahlatıcı ve çizgili sabunu Coast’u geliştirdi; Irish Spring'i geçemese de ticari anlamda başarılı oldu ve bu herkes için önemli bir ders oldu. - Günümüze Yolculuk
Günümüzde How Might We ile şekillenen problem tanımları, IDEO, Google ve Facebook gibi şirketler tarafından inovasyonu yönlendiren bir araç olarak kullanılıyor.
How Might We Nedir?
How might we, bir tasarım odaklı düşünme metodu olarak sorun tanımlarının insanı merkeze alarak yeniden şekillendirilmesi ile inovasyonlar için verimli bir fikirleştirme süreci sonrası çözüm geliştirmeyi sağlar. Formülü ise: (Özne + Eylem + How Might We + ki Böylece + Hedeflenen Sonuç = Çözüm) şeklinde gelir. Örneğin;
- Özne: Genç profesyoneller
- Eylem: deneyimli mentorlarla bağlantı kurmak
- How Might We
- Ki Böylece
- Hedeflenen Sonuç: kişiselleştirilmiş kariyer rehberliği almak
Genç profesyonellerin deneyimli mentörlerle bağlantı kurmasına nasıl yardımcı olmalım ki, böylece kişiselleştirilmiş kariyer rehberliği alabilsinler?
Bir sorun tanımı ile çözüm için kalıp yaratan How Might We, çözümü geliştiren ve tasarlayan ekiplerin yaratıcı olmasına olanak tanırken, kullanıcı ihtiyaçlarını öncelemesini mümkün kılar. Çünkü beyin fırtınaları esnasında düşüncelerimiz çok özgür bir şekilde gelirken, çözüm üretmek için bunları ehlileştirmemiz gerekiyor. Kısacası How Might We, çok basit bir kalıp olarak gelirken yalnızca gramer desteği değil, projelendirme için zemin hazırlıyor. Ancak, zihinimizdeki düşünceleri “How Might We” ile bir cümleye dönüştürmek, başarılı olacak bir çözüm için kendi başına yeterli olmayacaktır.
HMW ile Problem Tanımlarken Dikkat Etmemiz Gerekenler
Sığ sularda yüzmek mi, yoksa dalgalı okyanuslarda çırpınmak mı? How might we ile problem tanımlarken, sınırlarımızı da benzer şekilde belirlemeliyiz. Ne sığ sularda boğulmak ne de dalgalarda kaybolmak istemiyorsak, şu yanlışlara göz atıp tam tadında bir HMW ile tasarım odaklı düşünelim:
Adım Adım How Might We ile Tasarım Odaklı Düşünme
How Might We kalıbını biraz daha açalım.
- How (Nasıl): Yaratıcı yolculuğun başlangıcını temsil eden bu soru, ekibin bir cevaba sahip olmadığını işaret eder.
- Might (Yapabiliriz): Yargıyı ve zorunluluğu bir kenara bırakıp çözüm bulma yaklaşımının olabildiğince sıra dışı olabileceğini işaret niteler. Yaratıcı düşünme, açık fikirlilik ve gerçek bir beyin fırtınası ortamını destekleyen bu kelime, mantıklı ve uygulanabilir çözümlerin müjdesini de verir.
- We (Biz): Takım çalışmasını ifade eder. Sadece bir arada çalışarak bir ekip, ele alınan sorunun ortak bir anlayışına ulaşabilir ve ardından yaratıcı bir çözüm bulmak için birlikte çalışabilir.
How might we ruhunu ve motivasyonunu anladıysak, ekip olarak bir araya gelelim ve sorunları tanımlamaya başlayalım:
Örnek HMW Soruları
- Kentsel alanlarda evsizlik sorununu çözerek herkesin güvenli bir konuta sahip olmasını nasıl sağlayabiliriz?
- Okullarda ruh sağlığı farkındalığını artırarak öğrencilerin daha fazla destek hissetmelerini nasıl sağlayabiliriz?
- Düşük gelirli aileler için sağlık hizmetlerini daha erişilebilir hale getirerek herkesin eşit sağlık hizmeti almasını nasıl sağlayabiliriz?
- Teknoloji kullanımını daha erişilebilir hale getirerek, herkesin kolayca adapte olmasını nasıl sağlayabiliriz?
- Engelli öğrenciler için eğitim sistemini daha kapsayıcı hale getirerek onlara da eşit fırsatlar sunmayı nasıl sağlayabiliriz?
- Temizlik ve hijyen ürünlerini daha çevre dostu hale getirerek herkesin sürdürülebilir ürünlere ulaşmasını nasıl sağlayabiliriz?
- Sosyal medya platformlarında nefret söylemini azaltarak, insanların sanal dünyada daha güvende hissetmelerini nasıl sağlayabiliriz?
- İnsanların iş yerinde daha verimli olabilmesi için yapay zeka araçlarını daha kullanışlı hale getirmeyi nasıl sağlayabiliriz?
- İnternet erişimini düşük gelirli aileler için daha uygun fiyatlarla sunarak herkesin dijital dünyaya erişimini nasıl sağlayabiliriz?
- Yeni nesil ödeme sistemlerini daha güvenli hale getirerek, kullanıcıların çevrimiçi alışverişlerde daha güvende hissetmelerini nasıl sağlayabiliriz?
- Şehirlerde geri dönüşüm sistemlerini iyileştirerek daha fazla atığı çöplüklerden uzak tutmayı nasıl sağlayabiliriz?
- Dijital ürünlerde kullanıcı geri bildirimlerini daha etkili şekilde toplamak ve analiz etmek için daha iyi araçlar geliştirmeyi nasıl sağlayabiliriz?
- Sürdürülebilir giyim tercihlerini dijital platformlarda daha yaygın hale getirerek kullanıcıların çevre dostu alışveriş yapmalarını nasıl sağlayabiliriz?
- Sosyal medya platformlarında güvenli ve sağlıklı içerik paylaşımını artırarak, kullanıcıların daha bilinçli içerikler görmesini nasıl sağlayabiliriz?
- Gençlerin finansal okuryazarlık seviyelerini artırarak, onların dijital finansal araçları daha bilinçli kullanmalarını nasıl sağlayabiliriz?
- Çevrimiçi eğitim platformlarını daha erişilebilir hale getirerek herkesin kaliteli eğitimlere ulaşmasını nasıl sağlayabiliriz?
- Sağlıklı yaşam uygulamalarını daha yaygın hale getirerek insanların fiziksel ve zihinsel sağlıklarını iyileştirmelerini nasıl sağlayabiliriz?
Yapay Zeka How Might We Yöntemini Özetliyor
How Might We" (HMW) soruları, doğru problemleri çözmeye odaklanarak yaratıcı çözümler üretmeye yardımcı olur. Bu teknik, keşif aşamasında elde edilen bilgilerle şekillendirilmiş sorularla ideasyon sürecini yönlendirir. İyi bir HMW sorusu, çözüm önerisi sunmamalı, geniş olmalı, olumlu bir dil kullanmalı ve istenilen sonuca odaklanmalıdır. Bu sorular, tasarım ekiplerinin doğru sorunları çözmelerine yardımcı olarak yenilikçi fikirlerin ortaya çıkmasını sağlar.
