Aramızda pretotyping’i daha önce duyan, uygulayan var mı? Bilmeyenler için, pretotipleme, ciddi zaman ve para harcamadan ÖNCE ürün fikrinizi test etme sanatıdır. Hayır, prototipleme demek istemedim. Pretotyping, prototipten çok daha basit, çok daha ucuz ve daha hızlı, gerçek zamanlı bir ürün validasyon aracıdır. Aklınıza MVP gelenler olabilir. Ancak pretotyping için çakışan bir ürün geliştirmemize de ihtiyaç yoktur. Bu içerikte pretotyping nedir, diğer validasyon yöntemlerinden nasıl farklıdır ve hangi adımlarla uygulanır sorularına açıklık getireceğiz. İyi okumalar!
İçindekiler:
- Pretotyping Nedir?
- Prototip vs Prototip vs MVP
- Fikirden Ürüne Giden Yolda Pretotyping
- Adım Adım Pretotyping Uygulama Rehberi
- Yapay Zekaya Sorduk: Pretotyping Nedir?
Pretotyping Nedir?
Pretotyping terimi, Google’ın eski mühendislik direktörü Alberto Savoia tarafından ortaya atılmıştır. Bu terim, hızlı bir şekilde küçük ve ucuz bir ürün ortaya koyup doğruluğunu test etme çabasını tanımlar. Asıl amacı, bir ürünün hedef kitlesi ve değer önerisinin olup olmadığını sınamaktır. Bu haliyle MVP’ye çok benzeyen prototyping, aslında nüans farklarına sahiptir. Bu farkları öğrenmek ve ne zaman prototip, ne zaman MVP, ne zaman pretotyping kullanacağına karar vermek, ürün yönetimi süreçlerini daha etkili kılacaktır. Şimdi sırada prototip, pretotip ve MVP kavramlarının farklarını tanımak var!
Prototip vs Prototip vs MVP
Pretotip için verdiğimiz örneği biraz daha detaylı açıklayalım. Palm Pilot henüz bir fikirken, kurucu Jeff Hawkins cebinde tahta bir blok taşıyordu. Evet, bir tahta blok! Zaman zaman bu tahta bloğu cebinden çıkarır, sanki not alıyormuş ya da takvimde işaretlemeler yapıyormuş gibi davranırdı. Neden? Çünkü şu soruya yanıt arıyordu: “Acaba bu cihazı gerçekten günlük hayatımda kullanır mıydım?" Kısacası, pretotip, çalışan bir ürün yaratmaktan ziyade, bir ürünü sembolize veya simüle ederek test etmektir diyebiliriz. Bu da prototip ve MVP’lere göre çok daha hızlı ve çok daha ucuz şekilde test sonuçlarını elde etmek anlamına geliyor.
Fikirden Ürüne Giden Yolda Pretotyping
Pretotyping’in prototip ve MVP’ye benzerliğini ele aldık. Bu benzerlik, zaman zaman pretotyping’i yanlış bir şekilde prototip ya da MVP alternatifi gibi düşünmemize neden olabilir. Halbuki pretotyping, prototip ve MVP ile birlikte ürün geliştirme yolculuğunun elzem duraklarındandır. Şimdi ürün geliştirme yolculuğunda pretotyping’in yeri ve zamanını ele alırken, prototip ve MVP ile karşılaştıralım:
- Fikir Aşaması: Bu aşamada ortaya bir varsayım atılır: “Ya şöyle bir şey olsaydı?” İlgi çekici bir düşünce ya da sezgi, ürünün başlangıç noktası sayılabilir.
- Pretotip: “Bu fikri gerçekten inşa etmeye değer mi?” sorusuna oldukça ucuz, basit ve hızlı bir şekilde yanıt aranır. Ürünü sembolize ya da simüle eden bir araçla fikir test edilir; ilgi ve ihtiyaç doğrulanmaya çalışılır.
- MVP (Minimum Viable Product): “Bu ürünün bir pazarda yeri var mı?” sorusuna yanıt arandığı aşamada MVP’den faydalanılır. Erken kullanıcılar için en basit haliyle çalışan bir ürün sunulur, gerçek kullanım gözlemlenir.
- Prototip: “Bunu nasıl inşa edebiliriz?” sorusuna yanıtlar aranır. Bu aşamada ürünün işleyişi, deneyimi ve teknik uygulanabilirliği test edilir.
- Son Ürün: “Doğru ürünü, doğru şekilde sunduk mu?” yanıtı için bol bol analiz ve kullanıcı görüşmesi yapılır. Ürünün kullanıcıya ulaşan, test edilmiş, optimize edilmiş hali nihai çözümdür.
Adım Adım Pretotyping Uygulama Rehberi
Hipotez
Pretotype’ın amacı ve başarı ölçütlerini belirleyen net bir hipotez oluşturarak işe başlanır. Örneğin; "X hakkında karar vermeye çalışıyoruz. Bu kararı vermek için Y’yi test edip Z verilerini analiz edeceğiz." Hazırladığımız hipotez ve test planı daha sonra tüm ekiple paylaşılır. Böylece herkes pretotipin amacını ve başarı kriterlerini benimser.
Kullanıcı Yolculuğu
Kullanıcının bu pretotype’ın açılış sayfasını, yani “kapıyı,” nasıl bulacağına karar verilir. Örneğin, Google reklamları mı, Meta reklamları mı yoksa influencer içerikleri aracılığıyla kullanıcının pretotipi keşfetme kanalları belirlenir. Daha sonra, kullanıcının sayfada hangi aksiyonu almasını istediğimiz (kayıt olma, indirme, e-posta adresi bırakma vb.) netleştirilir. Bu adımlardan da anlaşıldığı gibi, bu test aracına gerçek bir ürünmüş gibi davranmamız gerekir. Etkileşim sonrası ise kullanıcıya küçük bir bilgilendirme mesajı ve indirimle, sürecin aslında bir araştırma çalışması olduğunu şeffaf bir şekilde paylaşmamız önemlidir. Örneğin, bir e-ticaret sitesi ile test yürütülüyorsa, sepet sonrası kullanıcıya “Bu ürün henüz satışta değil. İlginiz için teşekkür ederiz! Şu anda mevcut olan ürünlerde %10 indirim kazanmak ister misiniz?” şeklinde bir mesaj gösterebiliriz.
Yayınlama
Test için gerekli adımlar ve materyaller hazırlandıktan sonra pretotip nihayetinde yayına alınır. 7 günlük bir test süreci veri toplamak için uygundur.
İçgörüler
Toplanan verileri; tıklama oranı, dönüşüm oranı, form doldurma gibi metrikleri analiz ederiz. Elde ettiğimiz sonuçları hipotezle ilişkilendirerek değerlendirmek önemlidir. Bu aşamada analitik araçlar ve metrik hesaplamaları sayesinde hızlı yanıtlar alabilir, değerli içgörüler toplayabiliriz.
Yapay Zekaya Sorduk: Pretotyping Nedir?
Pretotyping, fikirleri minimum kaynakla hızlıca test etmeye yarayan bir yöntemdir. Prototipten farklı olarak, ürünün gerçekten ilgi görüp görmeyeceğini anlamaya odaklanır. Amaç, "doğru şeyi" yapmaya başlamadan önce "doğru şeyin" ne olduğunu keşfetmektir. Fake door, facade, wizard of oz, infiltrator gibi çeşitli pretotyping türleriyle kullanıcı ilgisi ölçülebilir. Dropbox’ın tanıtım videosu ve Airbnb’nin ilk denemesi gibi örnekler, bu yaklaşımın gücünü gösterir. Pretotyping, zamandan ve paradan tasarruf sağlarken, yeniliklerin başarı şansını artırır.
.png)
