Anahtar Teslim Çıkarımlar:
- Tasarım stratejisi, hem iş hem de kullanıcı hedeflerini dengeleyerek daha iyi sonuçlar elde etmeyi amaçlayan uzun soluklu bir aksiyon planıdır.
- Tasarım vizyonu, ürünlerin uzun vadede sağlayacağı kullanıcı deneyimini ve faydayı en idealist formatta tanımlar.
- Hedefler ve ölçümler, vizyona ulaşmak için gereken adımları tanımlar ve başarıyı somut metriklerle izler.
- Planlama, belirsizlikleri ortadan kaldırarak tasarıma odaklanmamızı sağlar ve stratejinin hayata geçmesinde ana rollerden birini oynar.
İçindekiler:
- Tasarım Stratejisi Nedir?
- Tasarım Stratejisinin 3 Temel Elementi: Vizyon, Hedef ve İyi Olan Her Plan!
- Tasarım Vizyonu
- Hedefler ve Ölçümler
- Strateji Dinamik midir, Değişmez mi?
- Yapay Zeka Tasarım Stratejisi Üzerine Konuşuyor!
Tasarım Stratejisi Nedir?
UX tasarımı stratejisi, gelecekte daha iyi sonuçları elde etmek adına tanımlanmış bir aksiyon planıdır ve amacı iş ve kullanıcı hedeflerini dengelemektir. Bu strateji epey uzun vadeli olsa da, belirlenmiş bir süreyi kapsamaktadır. Ayrıca bu stratejinin uygulanabilir ve ölçülebilir olmasına dikkat çekmeme bile gerek yok! Bu stratejiyi oluştururken pek çok farklı kaygı ve temel element işin içine dahil olunca, bu soyut düzlüklerde işimiz zorlaşıyor. Ancak plana sadık kalıyor ve en iyi deneyimi sağlarken iş ve kullanıcı hedeflerinden sapmamak adına bu 3 adımı takip ediyoruz!
Tasarım Stratejisinin 3 Temel Elementi: Vizyon, Hedef ve İyi Olan Her Plan!
Strateji kelimesini bazen yol haritası, bazen plan, bazen de vizyon gibi terimlerin yerine kullansak da, aslında kendisi bir nevi bir pakettir. Bu paketin içinde yer alan vizyon, hedefler - ölçümler ve küçük planlar bir araya gelir ve tıpkı bir yapbozun parçaları gibi doğru şekilde kenetlenir. Sonucunda ise ortaya daha net bir görüntü çıkar ve tasarım süreçlerinde yönümüzü bulmamızı sağlar. Yani strateji kelimesinin içini doğru elementlerin uygun kombinasyonu ile doldurmazsak, yolumuzu kaybetmemiz an meselesidir. Bunu yansıtır şekilde, 30 UX uzmanı arasında yapılan bir anketin sonuçları da şu şekilde geliyor:
Soru: Orta ve uzun vadede tasarıma yön verirken ve plan yaparken karşılaştığınız en büyük zorluk nedir?
Yanıtlar:
- UX vizyonunun ve stratejisinin eksikliği
- UX stratejisinin ne olduğu ve ne yapabileceği konusunda anlaşmazlıklar
- UX vizyonu ve stratejisinde iş hedeflerine ağırlık verilirken, kullanıcı ihtiyaçlarının geri planda kalması.
Şimdi bu hataya düşmemek adına doğru bir vizyon, hedefler - ölçümler ve bir de planla tasarım stratejisinin tarifini verelim:
Tasarım Vizyonu
UX ya da tasarım vizyonu ilgili ürün, servis ya da organizasyonun sağlayacağı kullanıcı deneyiminin ideal, iddialı, uzun vadeli ve oldukça soyut bir resmidir. Tasarım vizyonunun temel amacı ilgili süreçlerin, çıktıların ve sonuçların sürekli iyileşmesi ve başarı için bir yön belirlemesidir. Günün sonunda bizleri içine çeken varoluşsal tasarım sorularının yanıtlarını bu vizyonda bularak, tasarımın ritmini yeniden yakalayabiliriz. Örneğin, bu işin amacı ne, neden bu şekilde yapıyoruz, kim için yapıyoruz ve daha fazla sorunun yanıtını, tanımladığımız vizyon verebilir.
Misal, Fitriend isimli uygulamanın vizyonu; her yaştan, kilodan, boydan, spor ve diyet alışkanlığından bireyler için tek uygulamada sürdürülebilir, kişiselleştirilmiş ve motive edici sağlık önerileriyle dijital bir deneyim sunmak” olabilir. Bu vizyon sayesinde tasarımcı, “Bu işin amacı ne?” sorusuna sağlıklı yaşamı herkes için erişilebilir kılmak şeklinde bir yanıt alır. “Neden bu şekilde yapıyoruz?” sorusuna ise kullanıcıları kişisel sağlık hedeflerine ulaştıracak sürdürülebilir öneriler sunmak olarak cevap verir ve böylece iş süreçleri için yönünü doğrultmuş olur.
Tasarım Vizyonu Nasıl Belirlenir?
- Ekip ile Şirket Vizyonunu Gözden Geçirme ve Mevcut Durumu Tartışma:
Fitriend ekibi, şirketin uzun vadeli ana hedefini masaya yatırır ve mevcut sorunları, araştırma içgörülerini, amaçları ya da farklı dikkat çeken diğer konuları tartışır. - Odak Sorusu ile Vizyonu Şekillendirme:
Daha sonra tüm bu notlar, tıpkı toz ve gaz bulutlarının yoğunlaşıp gezegenleri meydana getirmesi gibi, odak bir soru etrafında toparlanır. Fitriend ekibi, “kullanıcılarımıza nasıl sürekli motivasyon ve kişiselleştirilmiş sağlık önerileri sunabiliriz”, ya da “şirket için nasıl bir etki yaratabiliriz” gibi sorular sorarak vizyonlarını taslak haline getirir. - Yanıtları Toplayarak Ortak Temalar Oluşturma:
Nihayet, Fitriend ekibi, yanıtları not alarak "kişiselleştirilmiş öneriler" ve "sürekli motivasyon" gibi temalar yaratır ve vizyonlarını oluşturur.
Hedefler ve Ölçümler
Tasarım vizyonu ile istikameti belirledik. Ancak sırada bu varış noktasına giden güzegahı belirlemek var. Kısa ama engebeli yolu mu, uzun ancak oldukça konforlu yolu mu seçeceğiz? Yanıt, tasarım çıktısını iş hedeflerine doğru bağlamakta saklı. Bunun için, belirlediğimiz hedefler ile ilgili KPI ve/veya metriklere bakmamız gerekiyor. Örneğin:
Kullanıcı Hedefi: Kullanıcılara üstün destek ve kişiselleştirilmiş sağlık tavsiyeleri sunmak.
İş Hedefi : Destek taleplerinin hacmini azaltmak ve kendi kendine hizmet seçeneklerini geliştirmek.
- Memnuniyet: Yanıt sürelerini %60 azaltmak
- Maliyet Tasarrufu: Etkileşim başına maliyetin $0.50 olması (otomatik yanıtlar ve kişiselleştirilmiş botlar)
Her vizyona erişim için birden fazla hedef varken, bu hedeflerin gerçekleşmesini takip etmek için birden fazla metriği izlememiz gerekiyor. Hedefler daha çok üst yönetim tarafından belirlenirken, hangi anahtar sonuçların izleneceğini belirlemek için bazen geçmiş performans temel alınır, bazen de beklentiler ortaya koyulur. Sonuç olarak hedeflere nasıl, ne zaman ve ne kadar başarılı bir şekilde vardığımızı ölçmek hedefleri vizyona, vizyonu da stratejiye bağlar.
Planlama
Belirlediğimiz hedefleri gerçeğe dönüştürmek ve uygulamak için plana ihtiyaç duyuyoruz. Bu plan, spesifik amaçlar doğrultusunda ilerler. Spesifik amaçları meydana getiren ise bazen bir problem, bazen yeni bir fikrin keşfi, bazen de daha derinlemesine bir kullanıcı araştırması yürütmek olabilir. Her bir spesifik amaç tamamlandıkça tasarımda yol katedilir ve hedeflerle aramızdaki mesafeler kısalır. Bu planlama bazen Trello’da görev dağılımı, bazen yol haritası şeklinde gelse de önemli olan zaman vurgusudur. Buna ek olarak kullanıcı deneyiminde odaklandığımız konular, paydaşlar önkoşullar ve bağımlılıklar, da bu plana entegre edilmelidir. Özetle, planlama ile belirsizlikler ortadan kalkar ve öncelikler saptanır. Bu da stratejinin hayata geçmesinde vakit kazandırır. Örneğin:
- Kullanıcı Amacı: Daha hızlı ve etkili şekilde destek almak.
- İş Amacı: Destek taleplerinin sayısını azaltmak ve daha verimli çözümler sağlamak.
Odak Alanları ve Spesifik Amaçlar:
1. Randevu Yönetim Sistemi (Sağlık Danışmanları ve Antrenörler İçin):
- Mevcut kullanıcı geri bildirimlerini ve kullanım verilerini incelemek
- Uygulamada mevcut randevu süreçlerini gözden geçirip eksiklikleri belirlemek
- Yeni kullanıcı testleri ve görüşmeler ile kullanıcı deneyimini geliştirmek
- Sağlık danışmanları ve antrenörlerle yapılan görüşmeleri düzenlemek için kolaylaştırıcı rehberler ve sık sorulan soruları uygulamaya eklemek
2. Kişiselleştirilmiş Sağlık Planları:
- Kullanıcılarla yapılan derinlemesine görüşmelerle önerilen sağlık planlarının etkisini test etmek
- Veri analizi yaparak, kişiselleştirilmiş önerilerin kullanıcılar üzerinde ne kadar etkili olduğunu ölçmek
3. Dijital Danışmanlık ve Destek:
- Kullanıcı deneyimi üzerine anketler yaparak çevrimiçi danışmanlık ihtiyaçlarını belirlemek
- Destek taleplerini azaltmak için yapay zeka destekli öneri ve yardım sistemlerini geliştirmek
Strateji Dinamik midir, Değişmez mi?
Strateji, vizyon ve ürün yol haritası gibi konular epey karışırken, ne derece önemli ve keskin hatlara sahip oldukları da kafa karıştırabilir. Mesela, AI trendi karşısında vizyonumuzu değiştirmeli miyiz”, “strateji ne şekilde güncellenmeli” gibi soruların ortaya çıkması oldukça doğaldır. Elbette beklenmedik durumlar ve fırsatlar karşısında tasarım stratejimizde güncellemeler yapılabilir. Bu noktada vizyon, hedefler veya planlardan hangisi değişmeli? Bu sorunun yanıtı, en somut olanında saklıdır. Yani, daha somut planları mümkün olduğunca dinamik tutmamız gerekirken, vizyon, hem tanımı hem de işlevi gereği, oldukça sabittir. Strateji ise, vizyondan kopmamak adına olduğunca sabit kalmalıdır diyebiliriz. Ancak büyük değişimlerden kaçınarak, hedefler ve planlarda doğru oranlarda güncellemeler yapmakta ve stratejiyi revize etmekte bir sakınca yoktur.
Yapay Zeka Tasarım Stratejisi Üzerine Konuşuyor!
Tasarım stratejisi, müşteri ihtiyaçları ile iş hedeflerini birleştirerek, ürünün yönünü belirleyen kılavuz ilkeler oluşturur. İşletmelerin kaynaklarını boşa harcamadan hedef kitleyi ve ihtiyaçlarını net bir şekilde tanımlayarak, değerli ve araştırmaya dayalı ürünler geliştirilmesini sağlar. Tasarım stratejisi, karar yorgunluğunu azaltarak ekiplerin yaratıcı problemlere odaklanmalarını sağlar. Aynı zamanda önceliklendirmeye yardımcı olur, işletmelerin yüksek etkili özelliklere odaklanmasını sağlarken, gereksiz maliyetli özelliklerden kaçınmalarına yardımcı olur. İyi tanımlanmış bir stratejiyle, şirketler daha bilinçli kararlar alabilir, verimliliklerini artırabilir ve rekabet avantajı elde edebilir.