İçindekiler:
- Ürün Tasarımında (Product Design) 5S Modeli Nedir?
- Örnekle 5S
- 5S Modeli Tasarım Süreçleri için Yeterli mi? Hangi Yönlerden Eleştiri Alıyor?
- Yapay Zeka Anlatıyor: Ürün Tasarımında 5S Tekniği Nedir?
Ürün Tasarımında (Product Design) 5S Modeli Nedir?
Kullanıcı merkezli ürünleri tasarlama süreçlerindeki kayıpları minimize edip hedefe doğru koşmak için seçilen bir yol ise 5S modeli olarak karşımıza çıkıyor. 5S modeli, kullanıcı yolculuğunun her adımının detaylı şekilde planlanmasını sağlıyor. Ayrıca 5S’nin her bir adımı, fikirden tasarıma kadar birbiri üzerine inşa edilip pürüzlerin giderilmesini destekler şekilde yapılandırılıyor. Yine iteratif süreçlerin desteklenmesi de bu modelin sağladığı bir diğer avantajlardan. Şimdi gelin, her bir S bize neyi anlatıyor, ürün tasarımı sürecinin hangi aşamasını oluşturuyor, yakından izleyelim.
Strategy (Strateji)
Ürün tasarımı yolculuğunun ilk durağı strateji oluyor. Keşif aşaması olarak adlandırılan süreçle çok benzer kaygıların güdüldüğü bu aşama, geri kalan 4S arasından en soyutudur. Hedeflerin tanımlanması ve bunların kullanıcılar ya da paydaşların ihtiyaçlarına ne denli yanıt vereceği bu aşamada finalize edilerek bir sonraki aşamaya geçilir.
Scope (Kapsam)
Ürün tasarımı yolculuğunun ikinci durağı ise kapsam ise işlev ve özellikleri şekillendirmeyi masaya getiriyor. Bu özellikler ve ürünün sağladığı fonksiyonlar yine kullanıcı ihtiyaçlarını ne denli tatmin ediyor sorusu ile değerlendiriliyor. Ayrıca ürün özellikleri ve diğerlerinden ayrılan yönleri kullanıcı gereksinimleriyle dengelenirken, bütçe planlamasına etkisi, teknik ve tasarım borçları gibi kaygılarla da ölçülür.
Structure (Yapı)
Tanımlar, limitler ve çözüm önerileri sonrası tasarımın karalandığı aşamaya nihayet geldik. Yapı aşamasında teoriden pratiğe evrilen yapılacaklar listesi; bilgi mimarisi oluşturma, akışları çıkarma ve sezgisel tasarım unsurlarına odaklanır. Artık kullanıcının gezineceği ürünün temeli atılır.
Skeleton (İskelet)
Dördüncü S’ye geldik bile! Bu aşamada ürün tasarımcıları artık wireframes hazırlamaya girişir. Böylece sayfaların düzeni, bileşenlerin pozisyonu ve hiyerarşisi ortaya çıkmaya başlar. Aynı zamanda kullanılabilirlik konusundaki testler ve son dokunuşlar bu aşamada tamamlanmalıdır. Çünkü bir sonraki aşamada estetik ve etkileşim için gerekli dokunuşlar yapılıp proje finalize edilecektir.
Surface (Yüzey)
5S ile ürün tasarımının bu son aşamasında tasarım estetik kaygı odaklı şekilde gelişir. Renk, tipografi ve illüstrasyonlar sayfalara eklenir ve markanın yüzünü şekillendirir. Artık ürün tam anlamıyla kullanıcı karşına çıkmaya ve pazar rekabetine meydan okumaya hazır hale gelir.
Örnekle 5S
5S Modeli Tasarım Süreçleri için Yeterli mi? Hangi Yönlerden Eleştiri Alıyor?
Lineer İlerleme ve İteratif Süreçlere Alan Kalmaması
5S modeli için zaman zaman yolculuk, zaman zaman inşaat metaforuna başvurduk. Ancak her iki metaforda da, hiç bozup baştan yaptığımıza ya da geriye döndüğümüze şahit oldunuz mu? Çünkü 5S modeli geleneksel tasarımın izinden giderken, her adımda en mükemmeli bulup bir sonrakine geçerek çizgisinden çıkmıyor. Ancak günümüzde Agile tasarımlar, bir ileri iki geri şekilde bu süreçleri adımlıyor. Bunun temel kaygısı ise hızlı ilerlemektir. Ancak 5S modeli zaman tüketirken, geri dönüp hataları silmek için bir alan da tanımamasıyla eleştirilebilir.
MVP ve Gerçek Zamanlı Geri Bildirimi Dahil Etmemesi
Ürünü yeterli kullanılabilirlikte hazırlayıp detaylarda boğulmamak yalnızca zaman değil, altın değerinde geri bildirim de sağlar. 5S modeli ise kullanıcı geri bildirimine yeterince alan tanımıyor. Her ne kadar kullanıcı için en iyi formunda ürün sağlamak da tasarımcının amacı olsa da, önceliklerden midir, düşündürüyor. Şöyle düşünelim, “geliyorum” kelimesinin bir harfi eksik olsa bile zihnimiz o eksikliği hemen kapatıyor ve cümleyi anlamamız önünde bir engel teşkil etmiyor. Hal böyle olunca, ürünler tasarlanırken de kullanıma engel olmayacak eksiklikler ve basit çözümler ile MVP sunmak hem zamandan kazandırıyor, hem rekabet avantajı sağlıyor, hem de gerçek zamanlı şekilde ürünü test edip geri bildirim kazandırıyor. 5S ise bunlara alan bırakmayan bir sıkılığa sahip olduğu için eleştirilebilir.
Estetiğe Ayrılan Fazla Zaman ve Efor
5S tekniğinin yüzde 20’sinin estetik dokunuşlara ayrıldığını inceledik. Oysaki ürün tasarımında esas olanın deneyim, kullanılabilirlik ve kullanışlılık olduğu sık sık dile getiriliyor. Çünkü estetiğe zaman ayırmak tasarım borçlarını artırırken, günün sonunda kullanıcının derdini çözemediği noktada değer sağlamakta yetersiz kalacaktır. Verimli tasarımlar süreçleri ise estetik için temel gerekliliklere odaklanırken, asıl hedef kullanımı kolay ve sorunlara yanıt verebilen tasarımlar yaratmaktır. İşte bu denge 5S tekniğinde ihmal edildiği noktada bazı eleştirilere zemin hazırlayacaktır.
Yapay Zeka Anlatıyor: Ürün Tasarımında 5S Tekniği Nedir?
Kullanıcı dostu, kolayca gezilebilen ve iş hedefleriyle uyumlu bir kullanıcı deneyimi oluşturmak karmaşık fakat çok önemlidir. Jesse James Garrett’ın Kullanıcı Deneyimi Öğeleri temel bir yaklaşım sunar ve beş ana aşamadan oluşur: Strateji (kullanıcı ihtiyaçlarını ve iş hedeflerini anlamak), Kapsam (işlevsellik ve içerik tanımlamak), Yapı (sistemin nasıl davranacağı), İskelet (arayüz ve navigasyon tasarımı), ve Yüzey (görsel tasarım). Her aşama bir sonrakini destekler ve dengeli bir deneyim sağlar. Bu süreç, ürünü inşa etmeden önce kullanıcı deneyimi dikkate alınarak erken başlatılmalıdır.
%201.jpg)
