McKinsey'nin Tasarımın Ticari Değeri raporunda, kurumsal, orta ve küçük ölçekli işletme liderlerinin ancak yüzde 5’inin objektif bir şekilde tasarım kararları alabildiği belirtiliyor. Bunun temel sebebi ise UX’in odağının “iyi hissetmek” olmasıdır.
UX yalnızca kullanıcıya mı kazandırır? Hayır; hem son kullanıcısı, hem de uygulayıcısı için tasarım sektörü gün geçtikte büyümeye devam ediyor ve bir gereklilikten, yatırıma bürünüyor. Buna hepimiz eminiz, ancak ispatlayabilir miyiz? Elbette! Bugünkü içeriğimizde kullanıcı deneyiminde ROI (Return of Investment), yani yatırımın geri dönüşünü hesaplamaya çalışıyoruz.
İçindekiler:
- Tasarımda ROI Nedir?
- Deneyimin Ağırlık Merkezi Olan Tasarım ROI’sini Ölçmenin Zorlukları
- UX ROI’sini Neden Ölçmeli?
- Kullanıcı Deneyiminde ROI Nasıl Hesaplanır?
- Yapay Zeka Anlatıyor: Tasarımda ROI Nasıl Hesaplanır?
Tasarımda ROI Nedir?
Kullanıcı deneyimi ROI’si, yani yatırımından alınan karşılığı, tasarım maliyetleri ile tasarımın getirisinin birbirine oranıdır. Tasarım ROI’si kâr fırsatlarını saptamak ve tasarımla büyüme stratejileri geliştirmek için deneyim gibi soyut bir kavramın ölçülebilir bir forma kavuşmuş halidir. UX için yatırımın geri dönüşünü hesaplamak büyüme fırsatlarının yanı sıra, müşterinin beklentileri ve tasarım çıktılarının da hizalanması için en önemli referanslardan biridir diyebiliriz.
Deneyimin Ağırlık Merkezi Olan Tasarım ROI’sini Ölçmenin Zorlukları
Bir sanat galerisine gidelim. Aynı duvarda yan yana duran tablolardan biri 500 Dolar, bir diğeri de 50.000 Dolar fiyata sahip olsun. Baktığımız zaman iki tablo da bizde güzel hisler uyandırıyor. Belki de evimize astığımızda yaşam alanına hoş bir estetik dokunuş katacak. Kısacası iki tablo da eş işlevlere sahip. Peki bu fiyat farkı neden? Çünkü bir tablo estetikken, diğerine bakarken belki kalp atışlarımız hızlanıyor, belki bizi o kadar heyecanlandırıyor ki gözlerimiz doluyor. Yani yarattığı hissiyat, duygu ve zamana meydan okuyacak değeri işlevinin çok ötesine geçiyor.
Ürün tasarımda da aynı işlevi sağlayacak birden fazla paywall örneği yaratabiliriz. Ancak tasarımın değerini ölçen işlevi değil, kullanıcıda uyandırdığı hissiyatlardır. Peki, bu hissiyat nasıl ölçülür? Yatırıma karşılık kazandırdıkları nasıl oranlanır?
UX ROI’sini Neden Ölçmeli?
Kullanıcı Deneyiminde ROI Nasıl Hesaplanır?
ROI hesaplamak için net “(kazanç/yatırım maliyetleri) x 100 = ROI” formülünü kullanıyoruz. Tasarımda yatırımın karşılığını ne denli aldığımızı hesaplamak için, farklı metrikler de devreye giriyor. Ancak konu kullanıcı deneyimi olunca, metriklerde değişime sebep olan tek bir içgörüye varmak mümkün olmuyor. Lafı uzatmadan, UX ROI’si hesaplamaya girişelim:
Tasarımda ROI Hesaplamak için Gerekli Metrikler
İsabetli İçgörüler için Doğru Metriği Seçmek
Tasarımın hangi noktada ne getirdiğini, ne götürdüğünü görmek istiyorsun? Önce bu konuda bir karara varıp daha sonra doğru metriğe yönelmeliyiz. Misal, operasyonel masrafları azaltmak istiyorsak, dönüşüm oranına bakmak ne kadar fayda sağlar?
Doğru Zamanda UX ROI’si Ölçmek
- Gelirler beklentileri karşılamadığı zaman ROI hesaplamanın vakti gelmiştir. Eğer iş süreçlerinde gelir yanı sıra dikkat ettiğiniz kritik metrikler de beklenti altında kaldığında yine ROI ölçmeye koyulabilirsiniz.
- ROI hesaplamak her zaman bir sorunu takip etmek zorunda değil. Bazen UX ROI’si ölçmek, tasarımın kullanıcı deneyimini daha iyi kıldığını ispatlamak için de kullanılabilir. Elbette bu da şirket hedeflerine pozitif olarak yansıyacaktır.
- Farkında olduğunuz UX sorunlarının şirkete ne kadar götürüsü olacağını anlamak istediğinizde ROI hesaplamak için doğru vakitlerdendir.
- Kullanıcı davranışlarının değiştiği dönemlerde yatırımın getirisini gündeme taşımak gerekebilir.
Metrikleri KPI’ye Çevirmek
Tasarımdaki bir küçük fısıltı, çok uzak noktalara kadar yankılanıyor. Tasarıma yağılan yatırımın karşılığını ölçmek için, tasarımcı o noktalara kadar gitmeli. Bu yüzden gerekli hesaplamalar göründüğünden daha zahmetli hale geliyor. Ekipler arası iletişim ve tasarım ekibinin amaçlarını, niyetini en doğru şekilde aktarması, en doğru datayı teslim alma noktasında kilit rol oynar.
Örneğin, bir telekomünikasyon şirketinin planlar sayfasında yeniden tasarıma gitmesi sonrası satış kanalındaki maliyetin azalmasına nasıl etki etti? Bunu anlamak için yeni sayfa öncesindeki ve sonrasında çağrı sayılarının karşılaştırılması önemli bir bilgi sağlayabilir. Ayrıca halihazırdaki çağrıların konusunun ortaya konması da, gerekli tasarıma yapılan yatırımın ne oranda bir getiri sağladığını da ispatlayacaktır.
UX ROI’si Hesaplamalarınızı Raporlayın
Deneyimi sayılara dönüştürdükten sonra, bunların ne anlama geldiğini ve nelere işaret ettiğini en açık şekilde ortaya dökmekte sıra. Bunun için :
Yapay Zeka Anlatıyor: Tasarımda ROI Nasıl Hesaplanır?
UX takımları, araştırmalarının şirket hedefleriyle uyumlu olmasını ve ölçülebilir sonuçlar sunmasını sağlamak için iş paydaşlarıyla yakın işbirliği yapmalıdır. Araştırmalar, müşteri etkileşim noktalarını iyileştirmek veya operasyonel verimsizlikleri azaltmak gibi belirli iş hedefleriyle ilişkilendirilerek, yapılan işin etkisi izlenebilir. Bulguların ve önerilerin açık bir şekilde iletilmesi, bilinçli kararlar alınmasını sağlar. Başarı, kullanıcı deneyimini iyileştirme ve iş sonuçlarını (örneğin, artan etkileşim veya maliyet düşüşleri) başarma açısından ilgili metriklerin takip edilmesiyle belirlenir.