UX için ROI Hesaplaması: Kullanıcı Deneyiminin Hesaplanamaz Hafifliği

Güncellenme Tarihi:
13.1.2025
UX için ROI Hesaplaması: Kullanıcı Deneyiminin Hesaplanamaz Hafifliği

McKinsey'nin Tasarımın Ticari Değeri raporunda, kurumsal, orta ve küçük ölçekli işletme liderlerinin ancak yüzde 5’inin objektif bir şekilde tasarım kararları alabildiği belirtiliyor. Bunun temel sebebi ise UX’in odağının “iyi hissetmek” olmasıdır.

UX yalnızca kullanıcıya mı kazandırır? Hayır; hem son kullanıcısı, hem de uygulayıcısı için tasarım sektörü gün geçtikte büyümeye devam ediyor ve bir gereklilikten, yatırıma bürünüyor. Buna hepimiz eminiz, ancak ispatlayabilir miyiz? Elbette! Bugünkü içeriğimizde kullanıcı deneyiminde ROI (Return of Investment), yani yatırımın geri dönüşünü hesaplamaya çalışıyoruz.

İçindekiler:

  1. Tasarımda ROI Nedir?
  2. Deneyimin Ağırlık Merkezi Olan Tasarım ROI’sini Ölçmenin Zorlukları
  3. UX ROI’sini Neden Ölçmeli?
  4. Kullanıcı Deneyiminde ROI Nasıl Hesaplanır?
  5. Yapay Zeka Anlatıyor: Tasarımda ROI Nasıl Hesaplanır?

Tasarımda ROI Nedir?

Kullanıcı deneyimi ROI’si, yani yatırımından alınan karşılığı, tasarım maliyetleri ile tasarımın getirisinin birbirine oranıdır. Tasarım ROI’si kâr fırsatlarını saptamak ve tasarımla büyüme stratejileri geliştirmek için deneyim gibi soyut bir kavramın ölçülebilir bir forma kavuşmuş halidir. UX için yatırımın geri dönüşünü hesaplamak büyüme fırsatlarının yanı sıra, müşterinin beklentileri ve tasarım çıktılarının da hizalanması için en önemli referanslardan biridir diyebiliriz.

Deneyimin Ağırlık Merkezi Olan Tasarım ROI’sini Ölçmenin Zorlukları

Bir sanat galerisine gidelim. Aynı duvarda yan yana duran tablolardan biri 500 Dolar, bir diğeri de 50.000 Dolar fiyata sahip olsun. Baktığımız zaman iki tablo da bizde güzel hisler uyandırıyor. Belki de evimize astığımızda yaşam alanına hoş bir estetik dokunuş katacak. Kısacası iki tablo da eş işlevlere sahip. Peki bu fiyat farkı neden? Çünkü bir tablo estetikken, diğerine bakarken belki kalp atışlarımız hızlanıyor, belki bizi o kadar heyecanlandırıyor ki gözlerimiz doluyor. Yani yarattığı hissiyat, duygu ve zamana meydan okuyacak değeri işlevinin çok ötesine geçiyor.

Ürün tasarımda da aynı işlevi sağlayacak birden fazla paywall örneği yaratabiliriz. Ancak tasarımın değerini ölçen işlevi değil, kullanıcıda uyandırdığı hissiyatlardır. Peki, bu hissiyat nasıl ölçülür? Yatırıma karşılık kazandırdıkları nasıl oranlanır?

UX ROI’sini Neden Ölçmeli?

UX ROI Tablosu
Başlık (Kısaltma) Özet
Maliyet Azaltımı (CR) Kötü kararlar büyük maliyetlere yol açabilir. Kullanıcı deneyimindeki sorunlar, destek ekiplerinin yükünü artırırken çözüm için ek maliyet yaratır.
Dönüşüm Oranı Optimizasyonu (CRO) Ziyaretçilerin müşteriye dönüşmemesi reklam harcamalarını boşa çıkarabilir. UX ROI hesaplaması, odaklanılması gereken alanları belirler.
Satış Artışı (SI) UX ROI, tasarımın getirdiği geliri ve sorunların ne zaman ortaya çıktığını görmenizi sağlar. Bu sayede tasarımı yeniden değerlendirebilirsiniz.
Ekip Performansı İyileştirme (TPI) Planlı tasarım kararları ekip zamanını tasarruflu kullanmanızı sağlar. Rastgele düzeltmeler yerine kullanıcı davranışlarını anlamak önemlidir.
Müşteri Ömür Değeri Artışı (LTV) Yeni müşteriler çekmek maliyetlidir, mevcut müşteriler ise daha kârlıdır. Kullanıcı merkezli tasarım, müşteri sadakatini ve tekrar satın almayı artırır.

Kullanıcı Deneyiminde ROI Nasıl Hesaplanır?

ROI hesaplamak için net “(kazanç/yatırım maliyetleri) x 100 = ROI” formülünü kullanıyoruz. Tasarımda yatırımın karşılığını ne denli aldığımızı hesaplamak için, farklı metrikler de devreye giriyor. Ancak konu kullanıcı deneyimi olunca, metriklerde değişime sebep olan tek bir içgörüye varmak mümkün olmuyor. Lafı uzatmadan, UX ROI’si hesaplamaya girişelim:

Tasarımda ROI Hesaplamak için Gerekli Metrikler

UX ROI Metrics
Metrik Açıklama/Formül
Conversion Rate Kullanıcıların belirli bir eylemi gerçekleştirme yüzdesi. Formül:
\( \text{Conversion Rate} = \left( \frac{\text{Eylem Yapan Kullanıcı Sayısı}}{\text{Toplam Ziyaretçi Sayısı}} \right) \times 100 \).
Drop-off Rate Satış hunisinin herhangi bir aşamasında kaybedilen kullanıcıların oranı. Google Analytics ve Hotjar ile ölçülebilir.
Single Task Satış veya destek ekibinin bir görevi tamamlama süresi. Görev sürelerini ölçerek bu zamanı azaltabilir ve verimliliği artırabilirsiniz.
Single Usability (SUM) Görev tamamlama oranı, harcanan süre, kullanıcı memnuniyeti ve hata sayısı gibi metriklerin birleşimi. Daha iyi SUM, daha yüksek dönüşüm oranı demektir.
Operational Costs Kötü tasarlanmış bir sitenin destek ve geliştirme maliyetleri. İyi bir UX tasarımı, bu operasyonel maliyetleri azaltır.

İsabetli İçgörüler için Doğru Metriği Seçmek

Tasarımın hangi noktada ne getirdiğini, ne götürdüğünü görmek istiyorsun? Önce bu konuda bir karara varıp daha sonra doğru metriğe yönelmeliyiz. Misal, operasyonel masrafları azaltmak istiyorsak, dönüşüm oranına bakmak ne kadar fayda sağlar?

Doğru Zamanda UX ROI’si Ölçmek

  • Gelirler beklentileri karşılamadığı zaman ROI hesaplamanın vakti gelmiştir. Eğer iş süreçlerinde gelir yanı sıra dikkat ettiğiniz kritik metrikler de beklenti altında kaldığında yine ROI ölçmeye koyulabilirsiniz.
  • ROI hesaplamak her zaman bir sorunu takip etmek zorunda değil. Bazen UX ROI’si ölçmek, tasarımın kullanıcı deneyimini daha iyi kıldığını ispatlamak için de kullanılabilir. Elbette bu da şirket hedeflerine pozitif olarak yansıyacaktır.
  • Farkında olduğunuz UX sorunlarının şirkete ne kadar götürüsü olacağını anlamak istediğinizde ROI hesaplamak için doğru vakitlerdendir.
  • Kullanıcı davranışlarının değiştiği dönemlerde yatırımın getirisini gündeme taşımak gerekebilir.

Metrikleri KPI’ye Çevirmek

Tasarımdaki bir küçük fısıltı, çok uzak noktalara kadar yankılanıyor. Tasarıma yağılan yatırımın karşılığını ölçmek için, tasarımcı o noktalara kadar gitmeli. Bu yüzden gerekli hesaplamalar göründüğünden daha zahmetli hale geliyor. Ekipler arası iletişim ve tasarım ekibinin amaçlarını, niyetini en doğru şekilde aktarması, en doğru datayı teslim alma noktasında kilit rol oynar.

Örneğin, bir telekomünikasyon şirketinin planlar sayfasında yeniden tasarıma gitmesi sonrası satış kanalındaki maliyetin azalmasına nasıl etki etti? Bunu anlamak için yeni sayfa öncesindeki ve sonrasında çağrı sayılarının karşılaştırılması önemli bir bilgi sağlayabilir. Ayrıca halihazırdaki çağrıların konusunun ortaya konması da, gerekli tasarıma yapılan yatırımın ne oranda bir getiri sağladığını da ispatlayacaktır.

UX ROI’si Hesaplamalarınızı Raporlayın

Deneyimi sayılara dönüştürdükten sonra, bunların ne anlama geldiğini ve nelere işaret ettiğini en açık  şekilde ortaya dökmekte sıra. Bunun için :

Adım Açıklama
1. Veri Toplama ve Analiz İlgili verileri toplayarak mevcut performansı analiz edin ve doğru kaynaklardan geldiğinden emin olun.
2. Karşılaştırmalar ve Hedef Belirleme Sektör ortalamalarıyla karşılaştırarak eksiklikleri belirleyin ve net hedefler oluşturun.
3. Eylem Planı ve Tahminler İyileştirme önerileri sunarak, bu adımların gelecekteki etkilerini tahmin edin.

Yapay Zeka Anlatıyor: Tasarımda ROI Nasıl Hesaplanır?

UX takımları, araştırmalarının şirket hedefleriyle uyumlu olmasını ve ölçülebilir sonuçlar sunmasını sağlamak için iş paydaşlarıyla yakın işbirliği yapmalıdır. Araştırmalar, müşteri etkileşim noktalarını iyileştirmek veya operasyonel verimsizlikleri azaltmak gibi belirli iş hedefleriyle ilişkilendirilerek, yapılan işin etkisi izlenebilir. Bulguların ve önerilerin açık bir şekilde iletilmesi, bilinçli kararlar alınmasını sağlar. Başarı, kullanıcı deneyimini iyileştirme ve iş sonuçlarını (örneğin, artan etkileşim veya maliyet düşüşleri) başarma açısından ilgili metriklerin takip edilmesiyle belirlenir.

Gülcay Günay
Share
eğitimler

İlgili Eğitimlerimiz

Video Eğitim
Yeni Eğitim
20 Eylül - 8 Aralık 2023

Yazılım Geçmişi Olmayanlar için Yazılım Eğitimi

Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Online Eğitim
Yeni Eğitim
20 Eylül - 8 Aralık 2023

Yazılım Geçmişi Olmayanlar için Yazılım Eğitimi

Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Online Eğitim
Yeni Eğitim
20 Eylül - 8 Aralık 2023

Yazılım Geçmişi Olmayanlar için Yazılım Eğitimi

Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Blog

Diğer Blog Yazılarımız

15 dakika
Yeni İçerik

2023 Web Tasarım Trendleri

Güncellenme Tarihi: 07/07/23
Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Jenny Wilson
UX Designer
@Hepsiburada
15 dakika
Yeni İçerik

2023 Web Tasarım Trendleri

Güncellenme Tarihi: 07/07/23
Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Jenny Wilson
UX Designer
@Hepsiburada
15 dakika
Yeni İçerik

2023 Web Tasarım Trendleri

Güncellenme Tarihi: 07/07/23
Donec convallis magna non sem vulputate, et finibus massa commodo. Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur.
Jenny Wilson
UX Designer
@Hepsiburada

Bilgi almak ister misiniz?

Eğitimler hakkında detaylı bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz

Teşekkürler ! Başvurunuz Bize Ulaştı.
Formu gönderirken bir şeyler ters gitti.