Canlıya çıkmak ya da çıkmamak… Tüm mesele bundan biraz daha fazlası. Çünkü canlıya çıkan ürün ya da özelliğin kullanıcının ihtiyaçlarına uyum sağlaması ve doğru çalışması oldukça kritiktir. İşte bu konulardaki soru işaretlerine bazen noktayı koyup canlıya çıktığımız, ama gerektiğinde virgülü koyup iteratif süreçler yürüttüğümüz kararları kullanıcı kabul testleri şekillendiriyor. Bu içerikte kullanıcı kabul testi nedir, ne amaca sahiptir, nasıl yürütülür gibi soruları yanıtlandırıyoruz. İyi okumalar!
İçindekiler:
- Kullanıcı Kabul Testi Nedir?
- Kullanıcı Kabul Testlerinde Metodoloji, Katılımcılar ve Test Kapsamı
- Kullanıcı Kabul Testlerini Yürütmek: Planlama, Raporlama ve İyileştirme
- Yapay Zeka Kullanıcı Kabul Testleri Hakkında Konuşuyor!
Kullanıcı Kabul Testi Nedir?
Kullanıcı kabul testi, belirli bir ürün ya da özelliğin doğru çalıştığını ve son kullanıcının ihtiyaçlarını karşıladığını doğrulamak için başvurduğumuz bir değerlendirme sürecidir. Beta testi, uygulama testi ya da son kullanıcı testi gibi alternatif isimlere de sahiptir. Bu test, her sprint sonrasında, canlıdan önce yürütülür. Böylece sprint’te yer alan tüm kullanıcı hikayelerinin ve özelliklerin planlandığı gibi çalıştığı teyit edebiliriz. Canlıya çıkmadan önce kullanıcı deneyimi, işlevsellik ve performans gibi hataların belirlenip düzeltilmesine ve başarılı bir ürün sonucuna zemin hazırlar. Bu da zaman, efor ve maliyet kalemlerinde tasarruf sağlamak anlamına gelir.
Kullanıcı Kabul Testlerinde Metodoloji, Katılımcılar ve Test Kapsamı
Kullanıcı Kabul Testlerinde Hangi Metodoloji Uygulanır?
Canlıya mı çıkalım yoksa iterasyonlarla mı iyileştirelim? Bu kararı verirken kullanıcı kabul testlerinin geçerliliğini sağlamak adına doğru bir yaklaşım benimsemeli ve testi en doğru biçimde yürütmeliyiz. Kaliteli bir test için uzmanlar (tasarımcılar, araştırmacılar, ürün yöneticileri vb.) iki farklı yaklaşım benimseyebilir:
- Senaryolu Test (Test Vaka Tabanlı): Uzmanlar, her adımı ve bekledikleri sonucu önceden planlar ve test vakalarını bu senaryo doğrultusunda izler. Alfa testleri bu yönteme örnek olabilir.
- Keşifsel Test: Uzmanların senaryolara bağlı kalmadan sistemi keşfettikleri bu yöntem, beklenmedik sorunları veya uç durumları bulma konusunda avantajlıdır. Ürünün ücretsiz kullanıcıları ile bu testler gerçekleştirilebilir.
Bunların yanı sıra karma yöntemler de kullanıcı kabul testlerinde kullanılır. Ayrıca kullanılabilirlik testleri de bu sürecin bir parçasıdır. Nihayetinde kullanıcı kabul testlerinden elde ettiğimiz çıktı ile üründeki tüm hataları listeler, kullanılabilirliği raporlar ve benimseme oranlarını gösterir. Ancak bunun için ürünün kullanıcılar, test katılımcıları ya da uzmanlar tarafından bizzat denenmesi gerekmektedir.
Kullanıcı Kabul Testlerinde Katılımcılar
Bu testlere hem kullanıcılar, hem ekip üyeleri katılımcı olarak dahil olabilir. Ekip üyeleri olarak tasarımcılar, ürün yöneticileri ve QA uzmanları katılarak özelliğin gerekliliklere uyumu hakkında uzman görüşü sunar. Ancak kullanıcı personasını yansıtan bireylerin ürünleri test etmesi daha sağlıklı bir sonuç ortaya koyacaktır. Bunun için B2C ürünlerinde ücretsiz sürüm aracılığıyla kullanıcıların etkileşimleri teste dahil edilebilir. Ayrıca beta kullanıcılar gönüllü ya da teşvikli bir katılımla ürünü gerçek kullanım koşullarına test eder. B2B ürünlerde ise beta kullanıcıların yanı sıra daha yakın ilişki kurduğunuz müşteriler de özelliği deneyebilir.
Test Kapsamı
Yeni ürün, özellik ve fonksiyonlar, kağıt üzerinde çalıştığı gibi gerçekte de çalışıyor mu? Bu soruyu yanıtlamak için şu kriterin sağlanması ve testlerin yürütülmesi gerekir:
- Temel işlevsellik ve kullanım senaryoları ile özelliklerin ve iş akışları test edilir; hepsinin olması gerektiği şekilde çalıştığı doğrulanır.
- Uç durumlar dediğimiz koşulların test edilmesi için hatalı veya beklenmedik girişlerin denenerek ürünün kapasitesi zorlanır.
- Kullanıcı Arayüzü / Kullanıcı Deneyimi (UI/UX) etkileşimleri noktasında kullanım kolaylığı, anlaşılır dil, ekranlar arası geçişlerin akıcılığı ve etkileşimlerin verimliliği doğrulanır.
- Erişilebilirlik kriterini sağlamak amacıyla ekran okuyucu desteği, klavye navigasyonu, yüksek kontrast modları ve diğer erişilebilirlik gereksinimleri test edilir.
- Duyarlılık (Responsiveness) için farklı cihaz boyutları, çözünürlükler ve ekran yönelimleri arasında doğru davranışın sağlanıp sağlanmadığı doğrulanır.
- Tarayıcı ve cihaz uyumluluğu kapsamında, masaüstü ve mobil tarayıcı sürümleri ile iOS, Android ve Windows gibi işletim sistemlerinde testler gerçekleştirilir.
- Performans kriteri doğrultusunda, ölçeklendirilmiş kullanım simülasyonları ile yük testi yapılır, yoğun talep altında gecikme sorunlarının kontrol edilir.
- Güvenlik önlemleri için kimlik doğrulama, erişim kontrolleri, izinler, SSL kullanımı ve veri koruma testleri gerçekleştirilir.
- Dokümantasyon noktasında yardım içeriklerinin doğruluğu, eksiksizliği ve kullanılabilirliği gözden geçirilir.
Kullanıcı Kabul Testlerini Yürütmek: Planlama, Raporlama ve İyileştirme
Kullanıcı Kabul Testleri Nasıl Planlanır?
Başarılı bir kullanıcı kabul testi için neyin, kim tarafından, hangi metotlarla test edileceği ve hangi sonuçların beklendiği önceden planlanır. Bunun için detaylı test senaryoları, adımları ve beklenen sonuçları belirlemek gereklidir. Keşif testlerinde ise hangi konulara odaklandığımız adım adım değil, genel hatlarıyla yer alır. Ayrıca temel işlevleri test etmenin, uç durumlardan daha öncelikli olduğunu da hatırlatalım. Ancak bu planın olmazsa olmazı, giriş ve çıkış kriterleri tanımıdır. Giriş kriterleri, özelliklerin tamamen geliştirilmiş, dahili olarak test edilmiş, doğru şekilde ölçümlenmiş ve izleniyor olmasını niteler. Çıkış kriterleri ise tüm önemli hataların giderildiğini ve test senaryolarında yeterli bir başarı oranının sağlandığını gösterir. Kısacası test planı belli bir hedef doğrultusunda gelişir ve geçerli sonuçlar elde etmek için doğru adımları takip etmeyi şart koşar.
Kullanıcı Kabul Testleri Sonuçları ve Metrikleri
Testlerin sonucunu ve özelliğin canlıya ne kadar hazır olduğunu gösterecek olan sonuçlar ve metrikleri hızlıca tanıyalım:
- Hata/Kusur Kaydı (Defect/Bug Log): Test sırasında tespit ettiğimiz tüm hatalar ve eksiklikler bu belgeye kaydedilir. İlgili görevlerin takipleri yine buradan izlenir.
- Test Vaka Başarı/Başarısızlık Oranı (Test Case Pass/Fail Rate): Senaryolu testlerde, geçtiğimiz ya da kaldığımız vakaların yüzdesi kalite ve testin tamlığı hakkında bir ölçüm sunar.
- Kullanım Verileri (Usage Metrics): Kullanıcı ve katılımcıların ürünle nasıl etkileşime geçtiğine dair analizler; benimsenme oranı, öne çıkan özellikler ve kullanıcıların takıldığı noktalar hakkında içgörü sağlar.
- Öznel Geri Bildirim (Subjective Feedback): Katılımcılara, kullanım kolaylığı, beğenilen ve beğenilmeyen yönler gibi deneyimlerine dair öznel fikirleri sorulur.
- Ekran Kayıtları (Screen Recordings): Test oturumları kayıt altına alınır; kullanıcıların zorlandığı noktalar, hatalar veya içgörüler belgelenir.
- Karşılaştırmalı Performans (Benchmarking): Platformun gecikme süresi (latency), işlem hacmi (throughput) ve ölçeklenebilirliği gibi metrikleri ölçülür ve belirlenen referans değerlerle kıyaslanır.
Geri Bildirimler Işığında İyileştirmeler
Eğer bir ders çıkarmazsak, testlerin ne anlamı kalır? Sonuçları elde ettikten sonra gerekli iyileştirmeleri yapıp ürünü canlıya hazırlamak da kullanıcı kabul testlerinin bir parçasıdır. Gerekli iyileştirme süreçlerini nasıl yürütmemiz gerektiğini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kaydettiğimiz hataları ne kadar kritik olduğuna göre sınıflandırarak işe başlarız.
- Yayına çıkışı engelleyen kritik hatalar en hızlı şekilde düzeltilir. Bu düzeltmeler, bir sonrakine geçmeden önce yeniden test edilir.
- Diğer hatalar, önem derecesi, karmaşıklığı ve kapsamına göre önceliklendirilir ve sonraki sprint’lerde ele alınmak üzere planlanır.
- Test uzmanları, yalnızca yüzeysel iyileştirmeleri değil, temel nedeni çözen düzeltmeleri doğrular.
- Kullanıcı deneyimine dair geri bildirimler doğrultusunda, gerekli tasarım iyileştirmeleri gerçekleştirilir.
- Yapılan her değişiklik kaydedilir.
- Yayına çıkmadan önce, kabul testlerinin sonuçları yeniden gözden geçirilir onaylar alınır.
Yapay Zeka Kullanıcı Kabul Testleri Hakkında Konuşuyor!
Bugünkü içeriğimizde ürün geliştirme süreçlerinin önemli aşamalarından biri olan kullanıcı kabul testlerini detaylıca ele aldık. Bakalım yapay zeka, kullanıcı kabul testleri hakkında neler söylüyor?
User Acceptance Testing (UAT), son kullanıcıların ihtiyaçlarını karşıladığını doğrulamak için yapılan son test aşamasıdır. Süreç; test senaryolarının hazırlanması, uygun katılımcıların seçilmesi, kontrollü bir ortamda testlerin yürütülmesi ve elde edilen bulguların belgelenmesini içerir. Başarılı bir UAT için kapsam belirleme, doğru katılımcı seçimi, detaylı test planı ve net giriş/çıkış kriterleri gereklidir. Süreç boyunca iş birliği, hata yönetimi, kullanıcı geri bildirimi ve dokümantasyon büyük önem taşır. Doğru araçlarla süreç daha hızlı, verimli ve şeffaf bir şekilde yürütülebilir.
%201.jpg)
