Storytelling (hikaye anlatımı) geçmişi, bizi insanlık tarihi boyunca bir yolculuğa çıkarıyor. İnsanın olduğu her yerde hikayeler, yeni ve unutulmaz deneyimleri ilmek ilmek işlemiştir. Deneyimler de hikayeleri… İletişim tarzları ve hızı değişse de, yine her birinin temelinde hikaye anlatımı bizlere miras kalmıştır. Bugün ise bazı hikayeleri, 0 ve 1’leri kullanarak inşa ettiğimiz deneyimlere aktarırken, bizleri yeni serüvenlere çıkaran arayüzlerle buluşuyoruz. Bu içerikte UI tasarımlarında storytelling neden önemlidir konusunu işlerken, Ellen Lapton’ın özetlediği kullanıcı arayüzlerinde hikaye anlatımı prensiplerini gündeme getiriyoruz.
Kullanıcı Arayüzlerinde Görsel Hikaye Anlatımının Amacı Nedir?
Her ürün bir hikayedir. Kullanıcının bu ürün ile etkileşime geçtiği yolculuğu daha zengin kılmak için arayüz tasarımcıları aracı olur. Bu yolculuk hem markanın kullanıcıya sunduğu değer önerisini güçlendirmek, hem de kullanıcı için anlaşılır ve kullanılır bir arayüz yaratmak için bir hikayeye ihtiyaç duyuyor. Ellen Lapton’ın sözleriyle, bu yolculuk duygulara dokunurken, sonunda da bir tatmin olma duygusu ile ödüllendiriyor.
Kullanıcı Yolculuklarını 3 Adım Kuralı ile Şekillendirmek
UI tasarımcıları için bir hikaye yaratıp, o hikayeye kullanıcıyı dahil etmek zorlu bir ödev olabilir. Ancak bu ödevin tamamlanması için hikayeler, yine yardıma koşacaktır. Öncelikle, her hikaye, dinleyicisini A noktasından B noktasına ulaştıran bir yolculuktur. Bu yolculuk da kullanıcı arayüzü olarak önümüze seriliyor. Hem bu yolculuğu yaratırken hem de kullanıcı olarak bu yolculuğa çıkarken ihtiyaç duyduğumuz şey, bazı duraklar. Hepimiz hikayelerin giriş, gelişme ve sonuç gibi üç ana bölüme kırıldığını biliyoruz. İşte bu üçlü kural, yaratacağınız kullanıcı yolculuğunun durakları olacaktır. Örneğin, seçim mimarisi (choice architecture), üç gruba ayrılmış opsiyonları kullanıcı için daha anlaşılır ve kullanımı daha kolay arayüzler sağlar.
Üçlü kural, sağladığı ritimle sloganlardan yönergelere kadar farklı formlarda karşımıza çıkar. Ama günün sonunda hepsinin temel amacı, kullanıcıda eşsiz izlenimler uyandırmaktır.
Kullanıcı Yolculuklarında Eylem
Kullanıcı arayüzlerinde storytelling karşımıza renkler, şekiller veya görseller olarak çıkmaz yalnızca. Hikaye, eylemle birlikte kompoze edilir ve kullanıcının yolculuğu yalnızca bir krokiden ziyade; inişleri çıkışları, dönemeçleri olan ve bir hissiyat uyandıran forma bürünür. Ancak bazı yolculuklar uzun olduğu gibi bazıları da kısa olabilir. Fakat arayüzlerlerde hikaye anlatımı, bu yolculuğun menzilinden bağımsız olarak bir eylemle şekillenmelidir. Bu eylem sadece kullanıcının arayüzde gezmesi, butonlarla ya da navigasyon çubuğuyla etkileşime girmesi ile gerçekleşmek zorunda değil. Özellikle de kısa süren kullanıcı yolculuklarındaki eylemler sezgisel olmalı, kullanıcıda hissiyatlar oluşturmalı ve nihayetinde hedefe ulaştırmalıdır.
Epik Kullanıcı Deneyimleri İçin Hikaye Anlatımında Renkler
UI/UX tasarımcısının yarattığı davetkar dünyaların bir diğer elementi ise renkler oluyor. Sıradan, günlük yaşamlarımızdan sıyrılıp büyülü bir dünyaya adım atarken, renkler ve çağrıştırdıkları, yalnızca estetik hisler değil bir hikaye anlatıcısı rolüne de sahiptir. Örneğin, FinTech ürünlerinin arayüzleri, yeşil tonlarla bizleri karşılarken, para çağırışımıyla da hikayeyi güçlendirir. Bunun yanı sıra renk psikolojisinde de yeşil ve tonları, genelde huzur ve güveni temsil ediyor. Yani arayüz tasarımlarında renkler, doğru duyguları uyandırırken, hikayedeki öğretiyi de vurgulayarak çepeçevre bir deneyim sunuyor.
Kullanıcı Yolculuklarının Dizaynı: Dolambaçlı mı, Doğrusal Yollar mı?
Kullanıcı arayüzü tasarımında hikayeleştirme için başvurulan bir diğer pratik ise, yolculuğun şekli üzerinden gerçekleşiyor. Bazen kullanıcılar daha dolambaçlı ve karmaşık bir yolculuğa çıkarken, bazı arayüzler daha doğrusal hareketleri mümkün kılan tasarımlarla beliriyor. Bu tasarım seçenekleri ise hikayeyi daha da güçlü kılıyor. Elbette bu yolculuğu inşa ederken doğru seçim, kullanıcı ve ürüne göre değişip, amacı destekler nitelikte olmalıdır. Örneğin haber sitelerinde kullanıcı daha dolambaçlı bir yolculuğa çıkar; pek çok seçenek farklı yönlerden hikayeye dahil olur. Ancak bankacılık uygulamaları daha sade tasarımlarla, doğrudan bir yolculuk sonrası kullanıcıyı amacına ulaştırmayı hedefler.
Arayüz Hikaye Anlatımında Çatışma Ögeleri
Her hikaye mutlu bir giriş, mutlu bir gelişme ve mutlu bir sonla gelmiyor. İşte hikayeleri ilgi çekici, duygu yüklü ve özel kılan, baştan sona pek çok düşmeler ve kalkmalarla dolu olmasından geliyor. Peki bu neden kullanıcı arayüzlerinde de olmasın? Her ne kadar tasarımcıların amacı, kullanıcıya en optimum deneyimi sunmak olsa da, bu yolculuğa engeller ve engebeler dahil olacaktır. Örneğin, istediğiniz otel odasını rezerve etmeden önce karşınıza bir duvar çıkacaktır. Bu ödeme duvarı (paywall), hikayedeki çatışma ögesi olarak yer alır. Ancak ödeme sonrası kahramanımız, yani kullanıcı, mutlu bir sona ve ödüle kavuşur. Aslında bu çatışma ögeleri, bizi birer duygu yolculuğuna da çıkarmış olur. Yani arayüzdeki hikaye sadece manevralar ve eylemlerle değil; duygu değişimi yaratan çatışma ve uzlaşı ögeleriyle de işlenir.
Özetle Arayüz Tasarımlarında Hikaye Anlatımı Prensipleri
UI tasarımında hikaye anlatımı ögelerini, Ellen Lapton’ın başlıklarıyla bu içerikte işledik. Ancak, UI dizaynında storytelling prensiplerini de bir tabloyla özetleyerek içeriğimizi sonlandıralım. UI/UX evreni genişlemeye devam ederken gündemden geri kalmamak istiyorsanız, blog sayfamızı takip edebilirsiniz.
