Yapay zekânın sadece bir araç değil, artık iş yapma biçimimizin merkezinde yer aldığı bir dönemdeyiz. Bu dönüşümle birlikte “AI Native” kavramı hayatımıza giriyor. Peki, AI Native olmak ne demek? Bunu bireyler ve kurumlar için nasıl düşünebiliriz? Bu yazıda, bu sorulara yanıt ararken sözü Eran Filiba’ya bırakıyoruz.

‍

AI Native: Trend Değil, Devrim

Bir süredir yazılıp çiziliyor, konuyla ilgili konuşuluyor. Bize de her gün soruyorlar "doğru mu değil mi?". 'Değil' desek de inanmıyorlar, 'yok öyle bir şey' desek de inanmıyorlar. Demek ki hissediyorlar. Belki de haklılar. Evet, doğru, AI native çalışan & AI first şirketler yükselişte :)

Pop yıldızımız Tarkan’ın baba olma duyurusu kadar gizemli olmasa da yapay zekanın gerçek anlamda iş hayatına nasıl etki edeceğini hepimiz merak ediyoruz. Burada öne çıkan iki terim var. AI first şirket ve AI native çalışan. Bu terimlerin Türkçeleşmesi konusundaki yardımlarınızı bekliyoruz. Burada Mustafa’nın önerisi yapay zeki çalışan, benimki ise (yarı şaka yarı gerçek) Yetenek Sizsiniz’deki esprili anlayışı buraya taşıyarak yapay zekalı çalışan demek. Ama tabi kamuoyu buna ne der bilemem 🙂

Kısa bir reklam arası - biz bu konuya çok kafa patlattık. Şirketlerin AI native çalışanlar yetiştirmesi için AI Transformation Bootcamp adında bir program başlattık. Hatta ilk başarı hikayemiz hazır bile (bültenin aşağısında bulabilirsin). Amacımız net: teoriden sıkıldık, bu eğitimde herkes yapay zekayı yaparak ve yaşayarak öğrensin istiyoruz. Daha detaylı bilgi almak istiyorsanız bizimle iletişime geçin, size anlatalım.

‍

AI First Şirket Ne Ola?

Basitçe söylemek gerekirse, AI native çalışanlar, yapay zekayı “ara sıra” kullanan kişiler değil; işlerini yürütürken öncelikle YZ’den yararlanmayı düşünen ve bunu doğal bir refleks haline getirmiş kişilerdir. Yani bir e-posta taslağı hazırlarken, veri analizi yaparken ya da bir iş sürecini iyileştirirken akla ilk gelen soru “Bunu yapay zeka ile nasıl çözebilirim?” olur.

Kendinizi test edin: Ne kadar AI native bir çalışan olduğunuzu görmek istiyor musunuz? En basitinden şu soruları kendinize sorun:

1. Günde kaç kere herhangi bir LLM’i kullanıyorsunuz?
2. Kaç farklı iş için YZ araçlarına eliniz gidiyor?

Çok değil mi? Kendinizi üzmeyin, bu bir kas. Kullandıkça, YZ ile ürettiklerinizi gördükçe daha da motive olacaksınız, şunu da YZ ile mi yapsam diye kendinize soracaksınız.

‍

AI native çalışanların öne çıkan özellikleri:

• YZ Müptezelliği: LLM’siz yapamaz bu arkadaşlar. ChatGPT, Claude, Gemini, Deepseek, Grok kullanır durur, onlarsız şuradan şuraya gitmez. Yazı yazarken kullanır, emaillerini düzenletir, sunum/görsel oluşturur, YZ ile sohbet eder, kendine özel GPT’ler yaratır vb.
• Otomasyon Bakış Açısı: Süreçleri “nasıl hızlandırırım” yerine “nasıl otomatikleştiririm” diye düşünür. Aynı işi birden fazla kere yapıyorsa, bunu nasıl üçüncüye yapmam der. n8n, Make benzeri otomasyon ürünlerinde kendine akışlar çıkarır. (Otomasyonu merak ediyorsanız sizi 21 Ağustos’ta gerçekleştireceğimiz, ücretsiz, n8n ile Kod Yazmadan Kendi AI Asistanını Yarat eğitimine bekliyoruz)
• İnşaa Etme Refleksi: Problemleri çözmek adına eli YZ araçlarına giderek MVP de olsa bir şey üreten arkadaşlardır bu kişiler. Düşük maliyetli ve hızlı prototipler üreterek bir fikri veya çözümü hayata geçirme odaklı olurlar.
• Sürekli Öğrenme Modu ON: Yeni araç ve teknikleri hızla benimsemekte önde giderler. Siz GPT derken onlar RAG derler. Onları izleyerek, onlara soru sorarak öğrenmek bir keyiftir.

‍

Peki AI Native çalışan olduğumuzda ne oluyor? Lovable’da büyümeden sorumlu Elena Verna’ya göre AI native çalışan olduktan sonra sahiplik duygusu, otonomi ve üretme hızımız artıyor. Yine Verna’ya göre bu hızımız hem bizim hem de şirketimizin rekabet avantajı olmaya başlıyor. Eski Eventbrite CPO’su Casey Winters AI native çalışanı ise oyunlardaki portal kullanımına benzetmiş.

Bu profilin değeri verilerle de ortada. Örneğin, Zapier ekibinden bir çalışan, AI destekli otomasyonla IT destek taleplerinin %27,5’ini çözerek şirkete yıllık $500k tasarruf sağlamış.

‍

Bizi Buraya Getiren Şeyler Neler?

Her şeyde olduğu gibi 2025 yılında bu konuyu konuşmamıza sebep olan, bizim kontrolümüzün dışında olan değişimler var.

• Yazılım Kullanım Artışı: 2020 Mart ayında hepimizi evlere kitleyen pandeminin sayesinde şirketlerin yazılım kullanımının çok hızlı bir şekilde artması (ve burada sadece Zoom gibi video görüşme araçlarından bahsetmiyoruz)
• Yapay Zeka Alanındaki Gelişmeler: 2017’de yapay zeka biliminin gelişimini hızlandıran transformer sinir ağları (neural networks) mimarisinin akademik olarak yayınlanması ve beş sene sonra, 30 Kasım 2022’de yayınlanarak ChatGPT’nin tüm dünyada kullanılmaya başlanması (transformerların çalışma mantığını görselleştiren güzel bir çalışmayı da şuraya bırakmış olalım)
• Finansal Verimlilik Dönemi: Makroekonomik gelişmelerden dolayı şirketlerin finansal karlılığa önem vererek çalışan verimliliğini bir öncelik hale getirmesi. IBM’in 2024 araştırmasına göre, şirketlerin %42’si YZ kullanımının en önemli motivasyonunun maliyetleri düşürmek ve süreçleri otomatikleştirmek olduğunu söylüyor.
• Eğitim ve Sektör Uyumsuzluğu: Maalesef geldiğimiz noktada eğitim kurumları bizi gerçek dünyaya hazırlamakta eskisi kadar başarılı değil. SHRM’nin raporuna göre yapılan araştırmada cevap verenlerin %53’ü aldıkları eğitim ile yaptıkları iş arasında pek bir bağlantı olmadığından ve eğitimin onları iş dünyasına hazırlamadığından şikayetçi.

‍

Nasıl AI Çalışan Oluruz/Yetiştiririz?

AI Native doğulmaz, olunur. Bireysel bir efor olmakla birlikte kolektif efor ve bilgi ile birlikte çok da hızlanabilecek bir dönüşüm yoludur bu.

‍

Şirket olarak ne yapabiliriz?

• Şirket Stratejisindeki Demirbaş: Bunu sadece sözde değil aksiyonlarımızla da somutlaştıracağımız bir sabit hedef haline getirmemiz gerekiyor. Yazının başındaki CEO’ların paylaşımlarını gördük. Sıra hepimizde.
• Teşvik Mekanizmaları: YZ kullanımını prim sistemlerine bağlamaktan, şirket içerisinde YZ ile yarattıkları etkisi yüksek olanların övülmesine kadar birçok şekilde kişilerin YZ kullanımını teşvik edebiliriz. Ve bu çok uzak bir yerde değil, YZ kullanımını prim sistemine bağlayan Türk bankalar olduğunu biliyoruz 😉YZ kullanımını nasıl ölçebiliriz mi diyorsunuz? Zapier bunun için de bir çalışma yapmış.
• Eğitim Şart: Randstad’ın 2023 raporuna göre ankete katılan şirket çalışanlarının sadece %13’üne YZ hakkında şirket tarafından bir eğitim imkanı sunulmuş. Bu rakam 2024’te %35’e çıksa da hala yeterli değil çünkü YZ 1 haftada bile bir öncekine göre çok daha farklı bir noktada olabiliyor.
• Uygulamalı Hale Getirin: Bir eğitim şirketi olarak şunu biliyoruz ki sadece teorik bilgi paylaşan bir eğitimin etkisi çok düşük oluyor. Fakat teorik bilgileri, katılımcıların ellerini kirlettikleri, uygulamalı hale getirdiğimiz zaman kazanım ve öğrenim çok daha yüksek oluyor. Bunu sadece söylemedik, yaptık da. Ünlü & Co ile yaptığımız AI Hackathon’unda MT arkadaşların gerçek bir yatırım kararında en iyi kararı verebilmek için YZ ürünlerini kullanmalarını sağladık. Buna benzer bir yapıyı başka bir Türk şirketi olan Wingie Enuygun’da da görebilirsiniz.
• Kolektif Bilgi: Tüm Dünya YZ’yı keşif modunda. Hepimiz farklı bir noktasından tutuyoruz. Birbirimizle yaptıklarımızı paylaşarak çapraz öğrenime yol açalım. Bunu kullandığınız chat uygulamaları içerisinden paylaşımla yapabildiğimiz gibi, her yaptığımız şirket içi duyuruların bir parçası olarak “YZ Kullanımında Bugün” diyerek şirket içi farklı uygulamaları duyurabiliriz.

‍

Sonuç: AI Native ve AI-First Artık Bir Gerçeklik...

Önümüzdeki yıllarda “AI-native” düşünce biçimi, tıpkı bilgisayar okuryazarlığı veya internet kullanımı gibi standart bir yetkinlik haline gelecek. Şirketler, AI-first bir strateji benimseyerek hem verimliliklerini artıracak hem de yeni iş modelleri yaratabilecek. Çalışanlar ise AI ile çalışmayı öğrenerek kariyerlerini güçlendirmek durumunda.

Şu anda sorulması gereken soru basit: “YZ’yı işimin merkezine nasıl koyabilirim?”

Cevabınız ne kadar net ve eyleme dönük olursa, bu yeni dönemde o kadar güçlü bir konumda olursunuz. Ve bu dönüşümde kazananlar, AI’ı yalnızca bir araç değil, bir iş ortağı olarak görenler olacak.

‍