Multitasking ya da monotasking… İşte bütün mesele bu!  “Birlikten kuvvet doğar” atasözüne inanarak kurduğunuz UX ekibi ile harika deneyimler sunmak isterseniz, yolunuzu da belirlemek için skill mapping yani bir yetenek haritası çıkarmalısınız. Ya da bir tasarımcı olarak yeteneklerinizi en verimli şekilde kullanmak ve en hızlı şekilde kendininizi geliştirip sektörün arananı olmak isterseniz, yine UX beceri haritasına uğramalısınız. Elbette hem takım oyuncusu hem de bireysel çalışan UI/UX tasarımcıları birden fazla işte yeteneklidir. Ama asıl soru, hangi işte daha yetenekli? Herkese en iyi olduğu işte görev vererek, ortaya çıkacak üründe mükemmelliği arayabilirsiniz. Ya da üstlendiğiniz işler, en iyi olduğunuz yeteneği kullanmanızı gerektirebilir. Bu içerikte UX Skill Mapping nedir, neden ve nasıl hazırlanır gibi soruları beraberce yanıtlayarak, sizi mükemmeliyetçi hedefinize bir adım daha yaklaştıralım.

‍

İçindekiler

1. UX Skill Mapping (UX Yetenek Haritalama) Nedir?
2. UX Skill Map Çıkarma Rehberi
3. 5 Soruda UX Mapping
4. Dikkat: UX Skill Mapping Çıkarırken Bunları Gözden Kaçırmayın
5. Bonus: Yapay Zeka UX Beceri Haritalandırma Konusunda Ne Söylüyor?

‍

UX Skill Mapping (UX Yetenek Haritalama) Nedir?

UX Skilll Mapping, ya da UX Yetenek haritalama, bir tasarımcının ya da tasarım ekibinin sahip olduğu becerileri gözden geçirmesi, değerlendirmesi ve görselleştirmesi sürecidir. Bir nevi kaynakların tahsisi gibi, yeteneklerin ve yatkınlıkların da paylaştırıldığı bir haritadan bahsediyoruz. Bu şekilde hem takımın, hem de bireyin güçlü olduğu veya güçlenme potansiyeli olduğu konuların altını çizmiş olursunuz. Yani UX Skill Mapping yapmak için bir ekip yöneticisi olmanıza gerek yok, bireysel çalışırken de bu beceri haritası gelişmenize mesleki gelişmenize ve işlerinizi daha da ileri taşımaya kapı aralayacaktır.

‍

UX Skill Map Çıkarma Rehberi

‍

Bireysel Değerlendirme

Bir websitesi tasarlarken, kullanıcının “ben buraya nereden geldim, şu an neredeyim, nereye gidebilirim” gibi sorularına yanıt niteliğinde bir tasarım yapmanın ne denli kritik olduğunu biliyoruz. Aynı şekilde bir UI/UX tasarımcısının da kariyerine dair “ben buraya nereden geldim, şu an neredeyim, nereye gidebilirim” gibi sorularını yanıtlar nitelikte bir tasarıma ihtiyacı var. Bu noktada UX yetenek haritası kariyer yolculuğundaki sisleri ortadan kaldırmada epey işlevsel olacaktır.

‍

‍

UX çıkarma konusunda en basit haliyle altı yetenekten oluşan bir radar çizelgesi kullanılıyor. UX tasarımcıları elbette altı yetenekle sınırlı kalmıyor. Bu grafiğe ne kadar yeni yetenek eklerseniz, güçlü ve zayıf yönler daha kolay bir şekilde gün yüzüne çıkar. Sonrasında, her bir yetenek için gerekli çizgiyi 5’e bölerek yaydan merkeze doğru yetenekleri az gelişmişten çok gelişmişe sıralıyoruz. Bu şekilde her yetenek için puanlama yaptıktan sonra noktaları birleştiriyor, ve UX skill map çıkarmış oluyoruz.

‍

‍

‍

‍

Takım Değerlendirmesi

UX takımınızın dengesini görmek, ekip olarak gelişmesi yönlerinizden emin olup doğru takviyelerle güçlendirmeden önce yine UX Skill Map çıkarmak, yapmanız gereken kritik işlerden. Bunun için bir önceki bölümde yer alan bireysel değerlendirme adımlarını aklımızda tutalım. Ekipteki her bir takım oyuncusu için, özel haritalar çıkaralım. Ancak her birey için farklı renklerde bir temsil çıkarabiliriz. Daha sonra her bir radar grafiğini üst üste koyduktan sonra kenarlara doğru kaplanan alanlara düşen yetenekler konusunda ekipler ve takım liderlerinin içi rahat olabilir. Grafikte boş kalan yerler ise, güçlenme potansiyeli olan becerileri ön plana çıkaracaktır.

‍

‍

Takımlar İçin UX Skill Mapping Atölyeleri

• Her takım üyesine anahtar UX becerilerini listeleyen bir Excel beceri değerlendirme sayfası verilir.
• Katılımcılardan her becerideki yeterliliklerini 1-5 ölçeğinde değerlendirmeleri istenir.
• Yetenek haritalama sayfası,  boşlukları ve hangi alanlarda uzmanlığımız olduğunu hemen görmemizi bireysel ve takım becerilerinin düzeyinde görselleştirir.
• Sonrasında, yetenek açığı analizinin sonuçlarını grup olarak tartıştık ve belirlenen boşlukları kapatmak için yollar geliştirilir.
• Her yetenek açığının nasıl ele alınacağını, kimin sorumlu olacağını ve uygulama zaman çizelgesini detaylandıran bir eylem planı oluşturulur.
• Atölyeden elde edilen ana bulguları ve kararları özetlenir ve, UX takımıyla sonraki adımları tartışılır.
• Periyodik olarak bu atölyeleri gerçekleştirip ilerlemenin nabzını tutmak, takımı her daim yeni becerilerle besleyerek daha da ileri taşıyacaktır.

‍

Farklı İhtiyaçlar İçin Farklı Yetenek Haritaları Örnekleri

Bu içerikte örnek olarak 6 yetenekten oluşan bir skill map sunduk. Ancak altını bir daha çizmemiz lazım ki, ekibe ve dönemsel ihtiyaçlara göre bu haritaya yeni yetenekler eklenebilir. Yani UX yetenek haritası tek bir şablondan mevcut değildir. Örnek olarak NNGroup ve Userspots tarafından oluşturulup kullanılan yetenek haritalarını gösterebiliriz.

‍

‍

‍

‍

‍

5 Soruda UX Mapping Önemi

‍

UX Skill Mapping Gerçekten Önemli mi?

UX yetenek haritalaması pratiği olmazsa olmazlardan mı? Buna yanıtımız güçlü bir evet değil. Çünkü yetenekleri ve potansiyelinizi görselleştirmeye koyulmadan önce pek tabii tasarım işlerinize devam edebilirsiniz. Ancak şu bir gerçek ki, UX tasarımcısı yalnızca görsel trendler değil; teknolojide, pazarda, kullanıcı davranışlarında ve daha pek çok konuda kendini güncel tutmalı. Zaten bu yüzden UI/UX tasarımcıları için hayat boyu öğrenme mottosu günlük rutinin dahi içinde. UX Skill mapping de trendleri yakalamak ve daha da gelişmek için basit ancak verimli bir yöntem oluyor. Yani UX Skill Mapping, trendleri doğru şekilde yakalamak, mesleğinde ve işinde en iyi olmak isteyenler için çok önemli hale geliyor.

‍

Bireyler Gerçekten UX Skill Map Çıkarmalı mı?

Aslında UX beceri haritası konusunda daha çok takım gereksinimlerine vurgu yapılıyor. Ancak içerik boyunca ele aldığımız gibi UX skill mapping takımların yanı sıra bireyler için de elzem. Ancak, bir birey olarak pek tabii çok iyi olduğunuz konuları ya da üzerine çalışmanız gereken konuların farkında olabilirsiniz. Bu yüzden UX yetenek haritası çıkarmaya ihtiyaç duymadığınızı söyleyebilirsiniz. Ancak, UX yetenek haritası sadece güçlü-zayıf yönleri göstermek amacıyla kurgulanmıyor. Hatırlatmamız gereken en önemli konulardan biri de, UI/UX kariyerinin statik değil dinamik olduğu. Yani bu haritada ortaya çıkan görece eksik yönleri, yeni bir kariyere giden bir patikaya çevirebilirsiniz. Haritayı da sürekli güncelleyerek kariyerinizin seyir defteriymişçesine kullanabilirsiniz. Son bir hatırlatma daha yapalım; haritayı yalnızca yeterlilik üzerinden değil, kazanmanız gereken yeni yetenekler üzerinden de güncelleyerek trendleri en optimum vakitlerde yakalayabilirsiniz.

‍

Haritayı Hangi Yetenekler Üzerine Konumlandırmalıyız?

UX beceri haritasını ilk aşamada 6 temel yetenek üzerine yerleştirdik. Ancak bu yetenek kriterleri elbette sizin haritanızda olmak durumunda değil. Gerek yatkınlık, gerek çalışma tarzı gerek vizyon, takımların ya da bireylerin haritasında yol gösterecek yetenekleri de farklılaştıracaktır. Bunları kısaca;

‍

• Kullanıcı Araştırması - Görüşmeler, anketler ve kullanılabilirlik testleri yapma.
• Persona Çıkarma - Persona, yani kullanıcı kişilikleri oluşturma ve tasarımı yönlendirmek için kullanma.
• Prototip Oluşturma - Tasarım kavramlarını test etmek için etkileşimli prototipler oluşturma.
• Bilgi Mimarisi - İçeriği etkili bir şekilde organize etme ve yapılandırma.
• Etkileşim Tasarımı - Kullanıcıların arayüzlerle nasıl etkileşimde bulunduğunu tasarlama.
• Görsel Tasarım - Estetik açıdan hoş ve işlevsel görsel unsurlar oluşturma.
• Kullanılabilirlik Testi - Tasarımları kullanıcı testi ve geri bildirimi yoluyla değerlendirme.
• Kullanıcı Yolculuğu Haritalama - Bir ürün veya hizmet içindeki kullanıcı yolculuğunu haritalama.
• Heuristik Değerlendirme - Tasarımı yerleşik kullanılabilirlik ilkeleri kullanarak değerlendirme.
• Erişilebilirlik Tasarımı - Tasarımların engelli kullanıcılar için erişilebilir olmasını sağlama.
• UX Stratejisi - Kullanıcı deneyimi için stratejik bir yaklaşım geliştirme.
• İçerik Stratejisi - Kullanıcı deneyimini artırmak için içerik planlaması ve yönetimi.
• Tasarım Düşüncesi - Problemleri çözmek için tasarım düşüncesi metodolojilerini uygulama.
• İşbirliği - Çapraz fonksiyonlu takımlarla etkili bir şekilde çalışma.
• Analitik Yorumlama - Tasarım kararlarını bilgilendirmek için kullanıcı verilerini analiz etme.
• A/B Testi - Tasarım varyasyonlarını karşılaştırmak için A/B testleri yapma.
• Müşteri Empatisi - Kullanıcıların ihtiyaçlarını ve sorunlarını anlama ve empati kurma.
• Çevik Yöntemler - UX tasarım süreçlerinde Çevik prensipleri uygulama.
• Proje Yönetimi - Tasarım projelerini, zaman çizelgelerini ve teslimatları yönetme.
• Hızlı Öğrenme - Yeni becerileri ve bilgileri hızlı bir şekilde öğrenme yeteneği.
• UX Yazımı (UX Writing) - Kullanıcı dostu ve etkili metinler oluşturma.
• Karmaşıklıkları Basitleştirme - Karmaşık problemleri ve süreçleri anlaşılır hale getirme.
• Mühendislik Becerileri - Teknik bilgi ve becerilere sahip olma.
• Kolaylaştırma (Facilitation) - Toplantıları ve atölye çalışmalarını etkili bir şekilde yönetme.
• Cesaret - Yeni ve riskli tasarım fikirlerini cesurca deneme.
• Mentorluk - Diğer tasarımcılara rehberlik etme ve destek sağlama.
• Yapay Zeka Kullanımı - Yapay zeka teknolojilerini tasarım süreçlerinde etkin bir şekilde kullanma.

‍

Bu Haritayı Ne Sıklıkla, Ne Şekilde Güncellemeliyiz?

Örneğin, bir önceki bölümde aranan UX yeteneklerini listeledik. Bu listeye bir de yapay zeka kullanımını ekledik. Yapay zeka araçlarının çok daha ucuza, çok daha yaygın şekilde kullanımı hayatımızı kolaylaştırırken de işlerimizi bir adım ileri taşıma fırsatını verdi. Artık beklentimiz, UI/UX tasarımcılarının da kendisini ve işini yapay zeka ile desteklemesi yönünde. Bu noktada UX yetenek haritası da, her gelişme sonrası güncellenmeli. Bu sayede tasarımcılar hem çağa, hem de sektörel gerekliliklere de ayak uydurabilir. Tasarımcılar UX yetenek haritasında eksikliklerini gördükten sonra bunları kapatmaya en doğru yerden başlayabilir.

‍

UX Skill Map Çıkardık. Ya Sonra?

Değerlendirme ve Doğrulama: Ortaya çıkan yeterlilik haritanızın sizi, takımı ve sektör gerekliliklerini doğru yansıttığından emin olmak için meslektaşlarınızdan, takım arkadaşlarınızdan ya da topluluklardan geri bildirim alabilirsiniz.

Potansiyel Analizi: Mevcut becerileriniz ile hedeflenen beceriler arasında ne kadar fark olduğunu tespit edin.

Eğitim ve Gelişim: Sırada, hedeflenen yetenekleri kazanmak için eğitim programları ve atölye çalışmaları arayıp, bulmak var.

Uygulama: Beceri haritalandırmasını gerçek projelerde veya rollerde uygulayabilirsiniz. İşe alım, iş kabulü, rol tanımlamaları veya proje atamaları için bu haritaya danışabilirsiniz.

Sürekli İyileştirme: Beceri haritalandırmasını düzenli olarak gözden geçirin ve güncelleyin. Bu sayede gelişmelerin ya da beklentilerin gerisine düşmekten kaçınabilirsiniz.

Performans Değerlendirmesi: Beceri haritalandırmasını performans ölçme ve ilerleme hedeflerinin karşılanması amaçlarıyla kullanabilirsiniz.

Kariyer Yolu Planlama: Beceri haritalandırmasını gerek bireysel olarak, gerek takım için net kariyer fırsatları veya gelişim planları oluşturmak için kullanabilirsiniz.

Kıyaslama: Beceri haritalandırmanızı sektör standartları veya rakiplerle karşılaştırarak nerede durduğunuzu anlamaya çalışmakta kullanabilirsiniz.

Geri Bildirim ve Yeniden Ziyaret: UX Skill Mapping verimi hakkında takım üyelerinden veya meslektaşlardan geri bildirim alabilir, bir adım ilerisi için güncellemeler yapabilirsiniz.

‍

Dikkat: UX Skill Mapping Çıkarırken Bunları Gözden Kaçırmayın

‍

• Güçlü ve Zayıf Yönleri Keşfedin: Hem bireysel hem de ekip düzeyinde yetenekleri inceleyin; haritada boş kalan alanlar, güçlenme potansiyelinizi ortaya koyar.
• Özelleştirilmiş Yetenek Haritası: Sadece temel UX yetenekleriyle sınırlı kalmayın; haritanızı sizin veya ekibinizin benzersiz ihtiyaçlarına göre şekillendirin.
• Görselleştir ve Analiz Et: Radar grafikleri veya yaratıcı görselleştirmelerle yeteneklerinizi ortaya çıkarın; güçlü yönlerinizi parlatırken boşlukları doldurun.
• Dinamik Bir Harita Yaratın: Kariyerinizin durağan olmadığını unutmayın; yetenek haritanızı sürekli güncelleyerek, değişen ihtiyaçlara ve trendlere uyum sağlayın.
• Öğrenmeyi Sanata Dönüştürün: Belirlediğiniz yetenek boşluklarını kapatmak için yaratıcı ve ilham verici eğitim programları ve atölyeler düzenleyin.
• Sürekli İyileştirme ve Geri Bildirim: Haritanızı düzenli olarak gözden geçirin, yeni hedefler belirleyin ve meslektaşlarınızdan geri bildirim alarak performansınızı en üst düzeye çıkarın.

‍

Bonus: Yapay Zeka UX Beceri Haritalandırma Konusunda Ne Söylüyor?

UX uzmanlarının çeşitli becerileri ve güçlü yönleri vardır. Aynı şekilde, UX ekipleri de genellikle birden fazla projede çalışmak için çeşitli yeteneklere sahip olacak şekilde oluşturulur. Bu beceriler, yetenek haritalama olarak bilinen bir süreçle görselleştirilebilir.

Yetenek haritalama, UX profesyonellerinin ve UX ekiplerinin güçlü ve zayıf yönlerini görselleştirmek amacıyla kullanılan, iş birliğine dayalı bir etkinliktir ve mevcut ekibin bileşimini envantere almak için kullanılır. Bu etkinliğin çıktısı, her birey için bir yetenek haritasından oluşan bir koleksiyondur. Yetenek haritaları, UX becerilerine karşılık gelen eksenlerle radar grafik biçiminde sunulur.

Ekip haritasını analiz ederken, ekip üyeleri tarafından kapsamlanmayan alanlara dikkat edin. Bazı ekipler, başarılı çalışmalar yapmak için bu belirli becerilere ihtiyaç duymayabilir, ancak bu eksik alanlarda yetkinlik kazanmak, ekip olarak sunduğunuz hizmetleri genişletme fırsatı da olabilir.

‍