Dünya çapında SaaS (Hizmet Olarak Yazılım) pazar büyüklüğü 2022 yılında 215,5 milyar dolar olarak değerlendirilirken, 2023'ten 2030'a kadar %19,7'lik bir Bileşik Yıllık Büyüme Oranı (CAGR) yakaladı. 2030 yılında ise bu hacmin 883,3 milyar dolara ulaşması öngörülüyor.
Hizmet olarak yazılım, girişimciler için büyüme fırsatı sağlarken, pazara dahil olan SaaS şirketlerinin sayısı da rekabeti artırıyor. Sonucunda da, SaaS girişimlerinin yaklaşık yüzde 92’sinin ilk üç yıl içinde pazardan başarısızlıkla ayrıldığını görüyoruz. Bu noktada bütçe sıkıntısı kaynaklı bir başarısızlıkla karşılaşıldığını düşünsek de, aslında bu veride yer alan girişimlerin yeteri bütçeye de sahip olduğunu öğreniyoruz. Bu şirketlerin hangi noktada hangi adımı yanlış attığına baktığımızda ise, doğru ürün yönetiminin eksikliğini denklemin sağ tarafında görüyoruz. Bu sebeple SaaS şirketleri için başucu rehberi sayılacak içeriğimizde, doğru ürün yönetimi ve ürün yöneticisini ele alıyoruz.
İçindekiler:
- Önce İşin Aslı: SaaS Nedir?
- Hizmet Olarak Yazılım Modeli Neden ve Nasıl Bu Kadar Popüler Oldu?
- SaaS ve SaaS Olmayanlar: Diğer Girişimlerden Farkları Nelerdir?
- SaaS Şirketlerinde Ürün Yönetimi ve Ürün Yöneticisinde Aranması Gereken 7 Özellik
- SaaS için Başarı Hedefinde Ürün Yönetimi ile Sonuçlar
Önce İşin Aslı: SaaS Nedir?
SaaS deyip kolayca geçtiğimiz, uzun haliyle “Hizmet Olarak Yazılım” olan iş, bir yazılım dağıtım modelidir. Epey popüler olan SaaS şirketlerinin temel prensibi abonelik bazlı çalışması ve bir ürün yerine hizmet sunmasıdır. Aslında ürün dediğimizde illa elle tutulur bir varlıktan bahsetme dönemleri geride kaldı. Ancak buradaki “ürün değil, hizmet” vurgusu da, SaaS ile bir mülkiyet hakkı değil, süreli kullanım imkanı hakkı kazanıyor olmanız üzerinde. Elbette bu temel fark da, SaaS modelini diğer iş modellerinden ayıran özellikleri beraberinde getiriyor. Ancak onlar ilerleyen bölümün konuları.
Hizmet Olarak Yazılım Modeli Neden ve Nasıl Bu Kadar Popüler Oldu?
Kullanıcılar İçin
SaaS ile pazara arz-ı endam etmek şirketler için popüler dediğimizde, bu modelin kullanıcı kanadında bir yanıtı olduğunu kabul etmiş oluyoruz. Kullanıcılar arasında bu tarz hizmet modelinin tercih edilmesi elbette belirgin bir kaygıdan ileri gelmiyor. Ancak SaaS şirketlerinin sunduğu;
- Hızlı kurulum ve sürekli gelen güncellemeler gibi kolaylıklar,
- Abonelik modeli ile daha hesaplı olması,
- Entegrasyon kolaylığı ile verim sağlaması
avantajlarını, kısaca üç temel motivasyon olarak listeleyebiliriz.
Girişimciler İçin
Girişimciler için pazara bir SaaS ile çıkagelmek epey popüler. Bu motivasyon sebeplerini;
- Ön yatırım gerektirmemesi,
- Hazır yazılımlar sayesinde hızlı ürün geliştirme süreleri,
- Abonelik planlı ilerlemesi sayesinde hızlı ve kolay şekilde yeniden bütçe ölçeklendirme imkanı,
- Global pazara açılma kolaylığı,
şeklinde sıralayabiliriz.
SaaS ve SaaS Olmayanlar: Diğer Girişimlerden Farkları Nelerdir?
SaaS şirketleri için ürün yöneticisinin ileri görüşlü iş takibi yetenekleri olmazsa olmazlardan. Özellikle pazardaki rekabet faktörü sürekli değişirken ürünün hedefe varmasında Product Manager dokunuşu, sizi yüzde 10’luk dilime atacaktır. Ancak SaaS şirketleri diğer girişimlerden farklı olduğunu kabul etmeli ve ürün yönetiminde bu farklılıkları kendilerine yönerge edinmelidir.
Ürün Geliştirme Döngüsü
Diğer ürünlere nazaran SaaS ürünleri hızlı güncellemelere ve değişimlere çok müsaittir. Kullanıcı geri bildirimi, rakipler ve pazar ortamı gibi faktörlere göre SaaS ürünleri hızlıca yeni bir çehreyle yeniden karşınıza çıkar. Yani diğer ürünlerde alışkın olduğunuz ürün yaşam döngüsü burada daha kısa periyotlarda yer alır. Ürünü sık sık yeniden ziyaret edip, gerekli düzenlemelerle kullanıcı karşısına çıkarmak aslında büyük projenin küçük bir ödevidir. Kısacası bir SaaS bünyesindeki ürün yönetimi, Agile tekniklerle, seri sprintlerle, hızlı ürün kalite kontrol testleriyle ilerler. Örneğin, SaaS abonelikleri öncesi görece uzun vadeli deneme sürümlerine herkes alışmıştır. Hatta herhangi bir ödeme yöntemi bilgisi dahi vermeden hızlıca denemeye başlayabilirsiniz. Bunun bir avantajı, geri bildirim toplayıp, buna binaen değişimlerle ürünü sık sık, yeniden sahaya sürmektir.
Abonelik Seçenekleri
Hizmet olarak yazılımlar, tek seferlik satın alma yerine abonelik türüne göre sınırlı erişim hakkı tanıyor. Bu da kullanıcılar ile uzun soluklu birliktelik anlamına geliyor. Yani SaaS kullanıcıları bu ürüne daha açık uçlu sürelerle ihtiyaç duyar ve ihtiyaç süresince tekrarlı satın alımlar yapar. Ancak kısa dönemli abonelikler kullanıcının bu birlikteliği gözden geçirmesine vakit tanırken, bir önceki bölümde ele aldığımız sık güncellemeler de nihai yenileme kararında avantaj kadar dezavantajlı bir rol oynar. Ürün yöneticileri ise burada değişen ihtiyaçları ve müşteri yatkınlıklarını doğru okumanın yanı sıra, trade off, yani iki seçenek arasından en iyisini tercih etme konusunda epey riskli kararlar yönetir.
Fiyatlandırma
Sık tekrarlı abonelik yenilemeleriyle de SaaS ürün yöneticilerini bekleyen bir diğer meydan okuma ise fiyat konusunda oluyor. SaaS seçenekleri çok düşük fiyatlara hizmet verebiliyor. Bu düşük fiyatlarla rekabet ederken de doğru bir karar alınmadığı takdirde zararla yüzleşmek çok muhtemel. Örneğin, rakipten daha ucuz bir fiyat sunduğunuzda kâr marjını düşürürken, daha yüksek fiyatlarla da churn, yani müşteri kaybı kaçınılmaz olur. “Eğer yeniden fiyatlandırma bu işi çözer” derseniz, aylık abonelik düzeninde küçük meblağlar dahi kullanıcı tarafında çığ etkisi yaratabilir.
Geribildirim Toplama
SaaS şirketleri ürünlerini mükemmelleştirmek için geri bildirim ve değerlendirmeleri toplarken diğer şirketlerden daha farklı stratejiler ister. Özellikle B2B ilkesiyle çalışan şirketler, anketler ya da yorumlar yerine müşterilerle birebir görüşmelerle geri bildirim ve değerlendirme isteyebilir. Elbette her müşteri için ürünü özelleştirme kararları almak da ürün yöneticilerini zorlayan faktörlerden olabilir. Aynı şekilde satış ve destek aşamalarında birden fazla toplantıya girmek de SaaS girişimlerinin günlük işlerinden.
Veri Yönetimi
SaaS şirketleri çok daha büyük hacimli verilerle çalıştıkları için veri yönetiminde de diğer şirketlere nazaran daha detaycı bir yaklaşım ister. Örneğin, bir şirketin aylık 2000 kullanıcısı var ve xSaaS ile entegre halde. Bunun gibi pek çok şirkete destek sağlayan xSaaS gün sonunda büyük bir data okyanusu ile karşılaşacaktır. Veriyi depolamak ve işlemek de profesyonellik gerektirecektir. Özellikle de kişisel verilerin güvenliğini bu karmaşık data içinde yönetmek de süreci daha da zorlu hale getirecektir. Burada ürün yöneticilerinin de veri yönetimi konusunda kendilerini geliştirmeleri ve ekibi de bu konuda zinde tutması beklenmelidir.
SaaS Şirketlerinde Ürün Yönetimi ve Ürün Yöneticisinde Aranması Gereken 7 Özellik
Bir önceki bölümde SaaS girişimlerini diğerlerinden ayıran ve ürün yönetimi noktasında daha dikkatli yaklaşım gerektiren durumları özetledik. Ancak bu bölümde ürün yöneticisine düşenleri, madde madde derleyip toparladık.
Hızlı Adaptasyon ve Yenilikçilik
SaaS ürün yöneticileri kullanıcı geri bildirimlerini, rakip ve pazar hareketlerini sürekli gözlem altında tutmalı, ürünlerini hızla güncelleyerek yenilikçi çözümlerle taçlandırmalı. Bu da, sık ve kısa döngülerle ürünü yeniden piyasaya sürmek anlamına geliyor.
Müşteri İhtiyaçlarını Anlama ve Uyarlama
Ürün yöneticileri, abonelik modelleri üzerinden kullanıcı davranışlarını analiz etmeli, müşteri ihtiyaçları değiştiği anda yanıt verebilmelidir. Bu, uzun soluklu müşteri ilişkilerini yönetmek için görece çok daha esnek ve stratejik kararlar almayı gerektiriyor.
Akıllı Fiyatlandırma Kararları
Ürün yöneticileri, düşük fiyatlarla rekabet ederken kâr marjını korumak, aynı zamanda churn oranını minimize etmek konusunda cambazlık yeteneklerini de pekiştirmeli. Bu dengeyi sağlamak, fiyatlandırma politikasını sık sık gözden geçirmeyi istiyor. Ancak belirlenmiş ücret üzerindeki en küçük değişim dahi kullanıcı şikayetlerini de beraberinde getirebilir.
Müşteri Geri Bildirimlerinin Ürün Gelişimine Entegre Edilmesi
SaaS ürün yöneticileri, müşteri geri bildirimlerini birebir görüşmelerle toplayarak, ürünü sürekli iyileştirme ile meşgul olmalı. Bu geri bildirimleri doğru şekilde süzüp, her birini ürün üzerinde uygulamak epey kritiktir.
Kişiselleştirilmiş Çözümler
Her müşterinin ihtiyaçlarına göre ürünü özelleştirmek, ürün yöneticisinin zorlu ama olmazsa olmaz bir görevidir. Bu süreçte, müşteri memnuniyetini artırmak, rekabet avantajı elde etmek için önemlidir. Burada müşteri dediğimizde ise, bir kitle değil de bir kişiden bahsediyor olmamız ürün yöneticiler için zorlayıcı faktörlerdendir.
Veri Yönetimi Beceriler
Ürün yöneticileri, SaaS ürünlerinin görece daha büyük veri hacimlerini yöneterek, veri analizleri ile ürün stratejilerini şekillendirmelidir. Verilerin doğru ve güvenli bir şekilde yönetilmesi, ürünün başarısını doğrudan etkiler.
Kişisel Veri Güvenliği Sağlama
Özellikle kullanıcı verilerinin güvenliğini sağlamak, ürün yöneticisinin sorumluluk alanlarından biridir ve bu konuda stratejik bir yaklaşıma sahip olmak gerekir.
SaaS için Başarı Hedefinde Ürün Yönetimi ile Sonuçlar
SaaS trenini başarı istasyonuna kadar getirmek hızlı ama doğru karar vermekten geçiyor diyebiliriz. Bu içerikte, “ürün yönetiminde başarı, hizmet olarak yazılımda başarı” mottosuna sarılarak, girişimler için rehber niteliğinde olduğunu umduğumuz bir derleme yaptık. SaaS şirketleri diğer pek çoğundan hem fiyatlandırma, hem kullanıcı ile ilişkiler hem de hızlı değişimlerle ayrılıyor. Bu noktada hem şirketlerin hem de ürün yöneticilerinin başarısında en büyük faktör ise bu farkları tanımak olacaktır. Sonrasında ise iyi bir pazar okuması, teknoloji bilgisi ve kullanıcı dostu yaklaşımla hedeflenen başarıya bir adım daha yaklaşmak mümkün. Ürün yönetimi dünyasına dair daha fazlası için Brick Institute blog sayfamızı da ziyaret edebilirsiniz.
