Sürekli değişen insan davranışları, alışkanlıkları, ihtiyaçları ve teknolojik imkanlar, sürekli dönüşen bir UX kariyerini sektör normu haline getiriyor. Yani UX/UI alanında bugünkü yapılacaklar listeniz yarın bambaşka elementlerle gelebilir. Hem kişisel gelişim, hem de kariyer adımları yeni beceriler kazanma konusunda artı sağladıkça UX kariyer yolu da epey hareket kazanıyor. Peki, bir UX/UI tasarımcısı için kariyer ihtimalleri -şu anlık- nelerdir?
İçindekiler
- UX Kariyer Haritası
- Giriş - Gelişme - Uzmanlık: Junior - Mid Level - Senior
- İnsanları Yönetmek-Tasarımı Yönetmek
- Dikine UX Kariyeri
- Yayılmacı UX Kariyeri
- Yapay Zeka Özetliyor: UX Kariyer Yolu ve Alternatifleri
UX Kariyer Haritası
UX kariyer ihtimalleri ve gelişimini tanımlamak için “yol” metaforu aslında yetersiz kalıyor. Çünkü yol dediğimizde bir başlangıç ve bitiş arasında tanımlı bir mesafeden bahsediyoruz. Ancak konu UX olunca işler bu kadar basit ve düz değil. Nihayetinde, UX kariyerini düşünürken “yol” değil, bir “harita” metaforu daha iş görür diye düşünüyorum. Şimdi gelin, bu haritayı keşfe çıkalım.
Giriş - Gelişme - Uzmanlık: Junior - Mid Level - Senior
İlk eksenimiz giriş, gelişme ve uzmanlaşma yönünde uzanıyor. Yani ilk iş deneyimlerinde Junior, işe elin daha da ısındıkça mid-level, artık soru sorandan çok soru sorulan olduğununda da senior seviyesine varmış oluyorsun. Bu eksendeki bir tasarımcının deneyim ve bilgi birikimi zaman geçtikçe iyice artar. Ancak hikaye bundan sonra başlıyor.
İnsanları Yönetmek-Tasarımı Yönetmek
Temel becerileri heybesine katan bir UX tasarımcısı için yol ayrımına vardık bile. Bu yolun saptığı iki alternatif var: insanları yönetmek ya da tasarımı yönetmek. Ancak bu iki bölgeyi incelemeden önce uğraşmamız gereken bir kelime var: yönetmek…
Bir Tasarımcı İçin Yönetim Nedir?
Yönetim ya da yönetici kelimesi bazen işaret ettiği küçük bir anlamla sınırlandırılıyor. Genelde yönetim dediğimizde bir kariyerin, bir işin ya da bir şirketin zirve noktasını gözümüzde canlandırıyoruz. Görev açısından da yönetici kelimesi daha çok çalışanları yönetmek olarak anlaşılıyor. Elbette bu saydıklarımız asla yanlış değil. Ama bunların yanına eklememiz gereken roller ve durumlar da var. Tasarım kariyer için bu yalnızca insan kaynaklarını yönetmek değil. Tasarımın kendisini ve süreçlerini yönetmek de, kariyer yol ayrımındaki ikinci ama belki de eşit önemdeki haritanın kilidini açıyor. Bu iki kariyer seçeneğinin götürdüğü yerler ve roller için okumaya devam!
Dikine UX Kariyeri
Senior mertebesine eriştikten sonra ilk seçeneğimiz “dikine kariyer”. Bu seçenek, iki yönetim tarzından ilk ele aldığımıza; yani insan kaynaklarını yönetmeye giriyor. Yani çoğunlukla “Manager” kelimesin ile tamlanan rollerden bahsediyoruz. Bu tarz bir kariyerde esas olan yönettiğiniz ekibin yeterliliğini iyileştirmek ve her bir ekip üyesinin kariyer gelişimini doğru şekilde desteklemek. Yani bu rolde tasarımdan ziyade insanlara yatırım ana amaç. Elbette bunun yanında iş hedefler için ter dökmek olsa da, benzersiz yanı insana yatırım diyebiliriz. Şimdi en yaygın olan dikine kariyer rollerine tek tek bakıp, bu yöneticilerin nelerle uğraştıklarını ele alalım.
UX Design Lead (Tasarım Lideri)
Yol ayrımı sonrasında varılacak ve deneyim kazanılacak ilk yer, Tasarım Ekibi Liderliği oluyor. İnsan kaynaklarını yönetirken kendini günlük işlerle sınırlandıran bu profesyonel, tasarım sürecine daha fazla yatırım sağlar. Elbette kariyer konusunda ekip arkadaşlarını destekleyici bir rolü olsa da, etki oranı bir diğer yöneticilere göre daha limitli diyebiliriz.
Design Manager (Tasarım Yöneticisi)
Daha uzun menzilli bir bakış açısı olan Tasarım Yöneticisi, uzun vadeli planlar yapar ve stratejik kararlar alır. Görevleri şirket hedeflerini tasarım vizyonuna dönüştürme ve bütçe dahilinde çıktı almak ve benzeri şekildedir. Özellikle de yönetim ekibi ve tasarım ekibi arasında mekik dokuyan tasarım yöneticisi, insan ilişkilerine daha fazla vakit ayırır. Eğer tasarım yöneticisi vaktini nasıl planlar konusunda daha fazla sorunuz varsa, bu içerikteki yanıtlar merakınızı tatmin edecektir.
Design Director (Tasarım Direktörü)
Tasarım Direktörleri ise tüm şirkette tasarım kelimesinin bağlandığı kişidir. Bu kişi belli bir tasarım dili ve tasarım sistemlerini geliştirerek bir marka kimliği yaratır. Ancak belki de en önemli sorumluluğu, tasarımı ürün geliştirme süreçlerine de entegre etmesidir.
CXO (Chief Experience Officer)
Şirketin yarattığı tüm müşteri deneyiminden sorumlu kişiye Chief Experience Officer diyoruz. Kullanıcı deneyiminin daha genişletilmiş ve daha ince eler, sık dokur hale gelmiş formatını yöneten CXO, tasarımdan yazılıma ve pazarlamaya kadar çok farklı departmanların tutarlı bir deneyim sağlaması amacıyla yöneticilik yapar.
Yayılmacı UX Kariyeri
Yayılmacı kariyer teriminin, aslında bahsettiğimiz konuyu en iyi yansıtan çeviri olduğuna karar verdim. Çünkü bu kariyer yolu, tıpkı bir ağacın dalları gibi büyüdükçe farklı yönlere gitmesi gibi ilerliyor. Bu kariyer türünde tasarıma ayrılan vakit, dikine kariyere göre daha fazla. Ayrıca bu kariyer yolunda duracağımız roller ise birbirini takip etmek durumunda değil. Elbette yayılmacı kariyer rolleri arasında da geçişler yaşanabilir. Ya da dikine-yayılmacı arasında da iki yönlü geçişlere de şahit olmak tasarım dünyasının gündelik işlerinden diyebiliriz. Ancak vurgulamak istediğim nokta, tasarımı yönetme işinin ağır bastığı bu alanda ele alacaklarımız deneyim artışı yönünde uzanmak durumunda değil. İşte bu yüzden, bu gruptaki rolleri en iyi anlatacak kelimenin yayılmacı olduğunu düşünüyorum ve tüm kafa karışıklığını silecek olan rollere geçiyorum.
UX Specialist (UX Uzmanı)
UX Specialist, esasında bir görevden ziyade, farklı görevlerin üst kümesidir. Yani “UX Specialist” yolunda devam eden kişiler belli bir tasarım alt dalında işini ustalıkla yapar. Örneğin UX Araştırmasıcı, UX Yazarı, Kullanıcı Arayüzü Tasarımcısı gibi daha niş bir alanda çok daha detaycı şekilde çalışıyorlar. Ancak yine kapsamlı bir şekilde UX tasarımı ile ilgilenen profesyoneller de UX Specialist olarak da anılabilir.
UX Consultant (UX Danışmanı)
Tasarım konusunda tek iş ortaya bir çıktı koymak da değil elbette. UX Danışmanları, şirketlerin marka ve dizayn stratejisi yaratması ya da tasarım çıkarması konusunda da akıl veren kişilerdir. UX kariyer haritasında bu iş epey sık ziyaret alıyor; hem yine komşu UX tasarımcılarından, hem de tasarım dünyasına görece yabancı olanlardan…
Mentörlük
UX, estetik kaygıların iş hedefleri ve kullanıcı ihtiyaçlarını tatmin etmesiyle harmanlanan bir disiplindir. Bu yönüyle zanaat kavramına epey yakın bir tanım yapıyoruz. Zanaatte de nasıl ustalar bilgi birikimlerini çıkaraklara aktarıyorsa, UX coğrafyasında da bu geçerli. Pratikle ve deneyimle kazanılan kıymetli yetenekler, yine UX tasarımcısı olmak isteyenlere mentörlük yoluyla aktarılıyor. Öğretmeyi seven deneyimli tasarımcılar için kariyerlerine mentör olarak devam etmek de yayılmacı kariyer yolunda epey sevilenlerden.
Lead UX Designer (Lider UX Tasarımcısı)
E biz bunu bir önceki bölümde işlemedik mi? Hayır. Bu rollerin arasındaki tek fark Lead ve UX kelimelerinin yeri değil. Bir önceki bölümde işlediğimiz kişi, UX takımını yönlendiren kişiyken, bu bölümdeki kişi, bir UX takımındaki çalışanlar arasındaki liderdir anlamını çıkarabiliriz. Yani işi ekibi yönlendirmek değil, tasarımı yönlendirmektir. Ekip içinde de bunu yapacak en fazla bilgi birikimi ve tecrübeye sahip kişi “lead” ünvanı alır. Elbette bu kişi yine takımı yönetme sorumluluğuna da sahip olsa da, temel görevi daha spesifik taskların ve projelerin amacına uygun şekilde ilerlemesi ve doğru hedefe varmasından emin olmakla yükümlüdür.
Principal UX Designer (UX Tasarım Müdürü)
Principle Designer da, Lead Designer gibi spesifik bir task ya da projenin süpervizörlüğünü yapan kişidir. Ancak Lead Designer daha kısa vadeli proje ve görevlerle ilgilenirken, Principle Designer marka kimliği yakalama ya da tasarım tarzında tutarlılığı yakalama ya da tasarım sistemleri oluşturma konularında sorumluluk alır.
Yapay Zeka Özetliyor: UX Kariyer Yolu ve Alternatifleri
Yeni başlayanlar ve kıdemli tasarımcılar, UX tasarımındaki kariyer yollarını, uzmanlık alanlarını, maaşları ve gelecekteki olasılıkları keşfetme fırsatına sahip olabilirler. UX tasarımcıları, geleneksel üst düzey rollerin ötesinde farklı kariyer yolları keşfedebilirler. Uzmanlık alanları arasında UX araştırmacısı, içerik tasarımcısı, UI tasarımcısı, ürün tasarımcısı veya ürün yöneticisi yer alır. Serbest çalışma ya da danışmanlık özerklik sunarken, bir tasarım ajansı kurmak iş bilgisi gerektirir. UX yöneticileri ekipleri yönetir, junior tasarımcılara mentorluk yapar ve projeleri yönetirken paydaşlarla etkili iletişim sağlar.
