Product Design (Ürün Tasarımı) ve UX Design (Kullanıcı Deneyimi Tasarımı) her ne kadar ilintili roller olsa da, farklarını anlamak da kritik. Çünkü tanım esnasındaki nüans farkları dahi, kullanıcı deneyiminde pürüzlerden engebelere kadar negatif etki spektrumunu da beraberinde getirebilir. Bu içerikte iki rol arasındaki benzerlikleri ve farkları karalarken, tasarım kariyeri ve kullanıcı deneyimi hedefleri tablosu çiziyoruz.
İçindekiler:
- Ürün Tasarımı (Product Design) Nedir?
- Kullanıcı Deneyimi (UX) Tasarımı Nedir?
- Product Design vs UX Design: Kesişim Noktaları
- Ürün Tasarımı ve UX Tasarımı Arasındaki Anahtar Fark
- Ürün Tasarımcısı ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı Kimdir?
- Ürün Tasarımcısı ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımı Üzerine Son Notlar
- Yapay Zeka UX ve Ürün Tasarımı Arasındaki Farkları Özetliyor
Ürün Tasarımı (Product Design) Nedir?
Ürün tasarımı, kullanıcı neye gereksinim duyuyor sorusu ile iş hedeflerimiz neler sorusuna gelen yanıtlara tek seferde yanıt veren çözümler sunma kaygısını güden bir alandır. Kısacası ürün tasarımcısı, başarılı ürünler için yaratıcılık, kullanıcı ve çözüm odaklılık temel elementlerinden besleniyor.
Ürün Tasarımı ile Tarihte Yolculuk
- 15. YY: Floransa, Venedik ve Nürnberg gibi Avrupa şehirlerinde el işçilerinin tasarım kopyaladığı atölyeler açılmaya başladı.
- 16. YY: İtalya ve Almanya'da çeşitli ürünler için dekoratif formların ve motiflerle bezeli “desen kitapları” ortaya çıkmaya başladı.
- 17. YY: Dresden yakınlarında üretim modelini kopyalayan Meissen porselen fabrikasının kuruldu.
- 18.YY: İngiltere’de makineleşme yarışı sırasında “endüstriyel tasarım” alanı ortaya çıktı. Tasarımın bir meslek olarak tanınmasına katkıda bulunan “Book of Industrial Design” kitabı yayınlandı.
- 1930’lar: Carnegie Teknoloji Enstitüsü'nde tasarım programı açıldı ve tasarımın tanınmış bir meslek olarak daha da yerleşmesini sağladı.
- 1980'ler: Tasarım becerilerine yönelik artan iş talebi ve teknolojideki gelişmeler paralelinde tasarım danışmanlıkları büyüdü.
- 1990'lar: RKS, Continuum, Seymourpowell, KartenDesign ve IDEO gibi tasarım firmalarının yaygınlaşması, tasarım sektörünün genişlemesine ortak oldu.
- Son 30 Yıl: Endüstriyel dizayn ve kullanıcı arayüzü (UI) tasarımı birbirinden tamamen ayrıldı.
Kısacası, ürün tasarımı el işçiliğinden doğup endüstriyel tasarımla olgunlaşmış. Ancak günümüzde ise, somut ürünlerin tasarımı vurgusunun yanına, dijital ürünlerden de bahseder hale gelmiş.
Kullanıcı Deneyimi (UX) Tasarımı Nedir?
Kullanıcı deneyimi tasarımı, kullanıcı sorunlarını çözmeye ve ihtiyaçlarını tatmin etmeye yoğunlaşmış bir alan olarak karşımıza çıkıyor. Kısacası UX tasarımcılarının ana görevi ise etkileşimli dizaynlar yaratmakken, kullanılabilirlik ilkesinden besleniyor.
UX Tasarımı ile Tarihte Yolculuk
UX tarihini ve köklerini araştırmak istediğinizde her ne kadar sizi Feng Shui ve milattan önce 4000 yılına kadar götüren kaynaklar olsa da, aslında 1950’li yıllardan bu yana bakmak daha doğru olacaktır. Her ne kadar derine indikçe tarihte UX izlerini görsek de, bağlantı çok zayıf kalacaktır.
- 1945: Bell Laboratuvarlarında telefon tasarımları için psikologlara danışması ile UX temelleri atıldı.
- 1950’lı Yıllar: 1950’li yıllarda tuş takımı tasarımlarında kesin olarak UX pratik edilmeye başlandı.
- 1980’ler: Bilgisayar devrimi UX Tasarımı ile uğraşan kişi sayısı 1000’i geçti.
- 1990: İnternet ağı devrimi ile şirketler üzerinde etkileşim tasarımları konusunda kaliteyi artırma baskısı iyice hissediliyor.
- 1995: Apple bünyesine “kullanıcı deneyimi mimarı” olarak katılan Donal Norman, “kullanıcı deneyimi tasarımı” terimini ortaya attı.
- 2007: İlk akıllı telefonlar ortaya çıktı
- Günümüz: Genişletilmiş (XR) ve arındırılmış gerçeklik (AR) kavramları ve etkileşim ortamları hayatımıza girdi.
Product Design vs UX Design: Kesişim Noktaları
Ürün Tasarımı ve UX Tasarımı Arasındaki Anahtar Fark
Ürün Yaşam Döngüsü
Product Designer ürünün fikirden canlıya farklı aşamalarından sorumludur. Örneğin pazar analizi yapmak, çözüm önerisi getirme ve elbette tasarım işleriyle ürün üzerine daha uzun soluklu şekilde uğraş verilir. Öte yandan UX tasarımcısı, daha tasarım odaklı çalışır ve ana kaygısı, end-user dediğimiz, ürünün en son aşamada karşısına çıktığı kullanıcıdır. Yani UX Designer kullanıcıya en erişilir, etkileşimi kolay ve ilgi çekici tasarımlar sunmak için yaşam döngüsünün tasarım fazında, dar alanlarda kısa paslarla çalışır.
Elbette bu rollerin getirdikleri ve götürdükleri her iş ve ürün için farklı olabilir. Ama iki işin birbirinden en net şekilde ayrıldığı nokta, ürün yaşam döngüsüne eşlik ettikleri mesafe ve süredir. Eğer ürün yaşam döngüsü konusuna da kısa bir bakış atmak isterseniz, Double Diamond modeli size gerekli iç görüleri sağlayacaktır.
Ürün Tasarımcısı ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımcısı Kimdir?
Steve Jobs ve Steve Wozniak, ürün tasarımcısı ve UX tasarımcısı arasındaki farkı örneklememiz için uygun ikililerden. Apple dediğimizde hepimizin aklına Jobs gelir. Ancak arka planda Wozniak, Apple bilgisayarlarının ilk tasarımcısı ve mühendisi olarak tarihe geçmiştir. Ancak Jobs, çok iyi bir marka yüzü olmasıyla da tarihe geçiyor. Burada Steve Wozniak için Ürün Tasarımcısı yakıştırması yapabiliriz. Çünkü çok daha fazla aşamada; tasarım ve donanımla uğraşmıştır. Steve Jobs ise tasarım ve tanıtım gibi işlerle daha ön tarafta yer almıştır ve UX tasarımcısı gibi sunuma, etkileşime ve ilgi çekiciliğe yatırım yapmıştır.
Ürün Tasarımcısı ve Kullanıcı Deneyimi Tasarımı Üzerine Son Notlar
- Ürün Tasarımcısı uzun vadeli bir ürün yaşam döngüsünü yönetirken, UX Tasarımcısı daha kısa süreli, kullanıcı ağırlıklı tasarım fazlarına yoğunlaşır.
- Ürün Tasarımcısı, ürünün teknik ve estetik yönleriyle ilgilenirken, UX Tasarımcısı kullanıcı deneyimini ve etkileşimi optimize etmeye odaklanır.
- Ürün Tasarımcısı, ürünün fikir aşamasından piyasaya sürülmesine kadar olan sürecin tüm aşamalarını yönetir. UX Tasarımcısı ise tasarım aşamasında kullanıcı etkileşimine odaklanır.
- Ürün tasarımı, endüstriyel tasarım kökenlerine dayanırken, UX tasarımı 1950'ler ve sonrası teknolojik gelişmelerle şekillenmiştir.
- UX Tasarımcısı, kullanıcıların ihtiyaçlarını ve deneyimlerini ön planda tutarken, Ürün Tasarımcısı ürünün işlevselliğini ve teknik detaylarını önceliklendirir.
Yapay Zeka UX ve Ürün Tasarımı Arasındaki Farkları Özetliyor
Hem UX hem de ürün tasarımı, kullanıcı deneyimini iyileştirmeyi hedefler, ancak bu hedefe farklı açılardan yaklaşırlar.UX tasarımcıları, temelinden itibaren sezgisel ve etkileyici kullanıcı arayüzleri oluşturmaya odaklanırlar. Kullanıcı ihtiyaçlarını ve tercihlerini anlamak için kapsamlı araştırmalar yaparlar ve ardından ürünün genel deneyimine sorunsuz bir şekilde entegre olacak tasarımlar oluştururlar.
Ürün tasarımcıları ise mevcut ürünleri alır ve kullanıcı beklentilerini daha iyi karşılamak için onları rafine ederler.Kullanıcı geri bildirimlerini, pazar trendlerini ve teknik kısıtlamaları analiz ederek iyileştirme alanlarını belirlerler. Ürün tasarımcıları genellikle, yaptıkları değişikliklerin ürünün genel vizyonuyla uyumlu olmasını sağlamak için UX tasarımcılarıyla yakın işbirliği yaparlar.
Özetle, UX tasarımcıları, bir ürünün kullanıcı deneyiminin temelini oluşturan mimarlardır. Ürün tasarımcıları ise kullanıcı geri bildirimlerine ve değişen ihtiyaçlara dayanarak yapıyı rafine eden ve iyileştiren inşaatçılardır. Rolleri örtüşse de, her biri tasarım sürecine benzersiz bir bakış açısı getirir.
